Krakowski lekarz hematolog prof. Aleksander Skotnicki odebrał w środę w Krakowie nagrodę im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej za rok 2009, przyznaną mu w lipcu przez komitet nagrody.
Ustanowiona przez prof. Jana Karskiego w 1992 roku i administrowana przez Żydowski Instytut Naukowy YIVO (YIVO Institute For Jewish Research) w Nowym Jorku nagroda jest przyznawana dorocznie autorom publikacji dokumentujących życie żydowskie w Polsce i odzwierciedlających wkład Żydów polskich w kulturę polską.
Laureat tegorocznej edycji, prof. Skotnicki, jest wybitnym uczonym, hematologiem, profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pełni funkcję kierownika Katedry Hematologii Collegium Medicum UJ i ordynatora kliniki hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Jest także autorem i współautorem prawie 300 publikacji i 12 książek z zakresu medycyny.
Prof. Skotnicki od lat poświęca wiele czasu i uwagi przypominaniu pamięci o polskich Żydach, w tym nade wszystko o Żydach krakowskich. Inicjował i organizował liczne wystawy fotografii i dokumentów przypominających społeczność żydowską w Krakowie sprzed holokaustu i jej losy w okresie okupacji niemieckiej. Były to m.in. wystawy: "Społeczność żydowska w Polsce - zwyczaje i udział w walce o Niepodległość" (2004), "Dwa oblicza społeczności żydowskiej w Krakowie" (2006), "Znaczenie i losy społeczności żydowskiej przedwojennego Krakowa" (2006), "Rola Oskara Schindlera w ratowaniu Krakowskich Żydów" (2004 i 2009).
Tematyka wystaw znalazła również odbicie w dwóch obszernych monografiach opracowanych przez prof. Skotnickiego: "Oskar Schindler w oczach uratowanych przez siebie krakowskich Żydów" (2006) i "Społeczność żydowska w Polsce. Zwyczaje i udział w walce o niepodległość" (2006). Obie publikacje wydane zostały również w języku angielskim.
Prof. Skotnicki jest autorem licznych artykułów w prasie i miesięcznikach kulturalnych dotyczących historii Krakowa i Żydów krakowskich. Nawiązał kontakty z Żydami krakowskimi na świecie, w tym z wieloma byłymi pracownikami fabryki Schindlera. Uczestniczy także w dorocznych spotkaniach Żydów-krakowian, m.in. w Izraelu i Stanach Zjednoczonych. Jest też współorganizatorem stowarzyszeń propagujących dialog na rzecz porozumienia żydowsko-polsko-niemieckiego i prezesem Fundacji Stradomskie Centrum Dialogu.
Swoje zaangażowanie w studiowanie losów żydowskich okresu holokaustu prof. Skotnicki objaśnia wpływem, jaki wywarły na niego dzieje dwojga ludzi: jego mentora prof. Juliana Aleksandrowicza, który przeżył getto krakowskie i był potem w szeregach Armii Krajowej, i babki Anny Sokołowskiej, nauczycielki w Nowym Sączu, która w czasie okupacji niemieckiej ukrywała u siebie dwie Żydówki. Po ujawnieniu kryjówki obie kobiety zostały zabite na miejscu, a Anna Sokołowska zginęła w obozie koncentracyjnym w Ravensbrueck. Jest ona upamiętniona w Yad Vashem w Alei Sprawiedliwych.
"Dedykuję tę nagrodę bohaterom moich wystaw i tym wspaniałym krakowianom, których miałem okazję poznać na całym świecie i którzy codziennie żyją Krakowem" - powiedział prof. Skotnicki, odbierając nagrodę. Poinformował, że nagrodę - tj. 5 tys. dolarów - przeznaczy na budowę Stradomskiego Centrum Dialogu.
Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w Fundacji Judaica - Centrum Kultury Żydowskiej na Kazimierzu w Krakowie. Uświetnił ją koncert Reiner Trio.
Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej została ustanowiona przez Jana Karskiego w 1992 roku dla uhonorowania pamięci jego żony, Poli Nireńskiej, tancerki i choreografa, która jako jedyna z ponad siedemdziesięcioosobowej rodziny żydowskiej uratowała się z Zagłady. Zmarły 15 lipca 2000 roku profesor Jan Karski był w czasie wojny kurierem rządu polskiego w Londynie; przedostał się z okupowanej Polski na Zachód i przekazał informacje rządom alianckim o postępującej zagładzie ludności żydowskiej w Polsce dokonywanej przez niemieckich okupantów. Nagroda administrowana jest przez Żydowski Instytut Naukowy w Nowym Jorku.
Wśród dotychczasowych laureatów nagrody są m.in. Henryk Grynberg, Jerzy Ficowski, Hanna Krall, ks. Stanisław Musiał. (PAP)
hp/ hes/ jbr/
