19 kwietnia tego roku przypada 70. rocznica powstania w getcie warszawskim. Organizatorzy rocznicowych obchodów poszukują wolontariuszy, którzy będą na ulicach Warszawy rozdawać przechodniom znaczki w kształcie żonkili i przypominać historię powstania
Muzeum Historii Żydów Polskich we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego przygotowuje akcję społeczno-edukacyjną "Żonkile" poświęconą pamięci bohaterów powstania w getcie. Marek Edelman, jeden z ocalałych przywódców powstania w warszawskim getcie, dopóki żył co roku składał przed pomnikiem Bohaterów Getta bukiet żółtych kwiatów, często właśnie żonkili.
"Odwołując się do tego wyrazistego symbolu, będziemy rozdawać na ulicach znaczki-żonkile, zachęcając warszawiaków do przypinania ich do ubrań na znak pamięci. Podczas kilkudniowych obchodów rocznicy powitania rozdanych zostanie 50 tys. żonkilowych znaczków" - zapowiedział na środowej konferencji prasowej Andrzej Cudak z Muzeum Historii Żydów Polskich.
"Marek Edelman, ostatni przywódca powstania w getcie, przez kilkadziesiąt lat przychodził 19 kwietnia, zupełnie prywatnie, pod warszawski pomnik Bohaterów Getta z wiązanką żółtych kwiatów, najczęściej były to żonkile, bo właśnie wtedy kwitną. Gdy Hanna Krall opisała to w książce +Zdążyć przed Panem Bogiem+, pacjenci doktora Edelmana zaczęli przynosić mu żółte kwiaty, wiedząc, że on je lubi. Znalazły się osoby, które zaczęły towarzyszyć Markowi Edelmanowi w jego corocznych wizytach pod Pomnikiem Bohaterów Getta. W 1983 roku generał Jaruzelski postanowił zorganizować w 40. rocznicę powstania w getcie wielkie międzynarodowe obchody, bardzo huczne. Wtedy Marek Edelman opublikował list otwarty, w którym wzywał do bojkotowania oficjalnych uroczystości, odmawiając ówczesnym władzom moralnego prawa do organizowania takich obchodów" - opowiadała Paula Sawicka.
"Wtedy właśnie, w 1983 roku miały miejsce po raz pierwszy niezależne obchody powstania w warszawskim getcie i to był jedyny raz, gdy Marek Edelman nie był obecny pod pomnikiem - władze zastosowały wobec niego areszt domowy. Następne, wielkie już obchody niezależne, miały miejsce w 1988 roku i zgromadziły tłum ludzi, przedstawicieli różnych organizacji demokratycznego podziemia. Przynoszenie żółtych kwiatów pod Pomnik Bohaterów Getta stało się taką tradycją. Żonkil może stać się takim symbolem powstania w warszawskim getcie" - mówiła Sawicka.
Kwiaty żonkili mogą też przypominać kształtem gwiazdy Dawida, noszone przez Żydów podczas okupacji. Paula Sawicka podkreśla jednak, że symbol nie powinien być jednoznaczny i każdy powinien wypełnić go własną, indywidualną treścią.
Dla 300 wolontariuszy, którzy 19 kwietnia rozdawać będą kwiatowe znaczki na ulicach Warszawy przygotowano szkolenia. "Ponieważ powstanie w getcie warszawskim jest dla wielu osób mało znanym faktem, a losy Żydów podczas II wojny światowej są tematem trudnym i złożonym, chcemy przygotować wolontariuszy na różne reakcje. Na początku marca zorganizujemy trzy szkolenia na temat powstania w getcie i radzenia sobie w trudnych sytuacjach podczas pracy w charakterze wolontariusza, planowanych jest kolejnych dziewięć szkoleń, spacery po dawnym getcie oraz wykłady historyczne i spotkania ze świadkami historii" - zapowiadają organizatorzy.
Tegoroczne obchody rocznicy powstania w warszawskim getcie będą bardzo rozbudowane. 19 kwietnia, po oficjalnej uroczystości przed Pomnikiem Bohaterów Getta z udziałem delegacji państwowych goście wezmą udział w uroczystym koncercie w Muzeum Historii Żydów Polskich "Wojtek Mazolewski Bund Band. Tribute to Marek Edelman". Wzdłuż granic getta ma zostać utworzony "łańcuch pamięci" z ochotników trzymających się za ręce.
W sobotę, 20 kwietnia, zaplanowano premierę filmu Agnieszki Arnold o Symsze "Kaziku" Ratajzerze-Rotemie - jednym z ostatnich żyjących uczestników powstania w warszawskim getcie. W niedzielę, 21 kwietnia, odbędzie się międzynarodowa debata o historii warszawskiego getta, tego też dnia ruszy rowerowa Masa Krytyczna trasą pamięci związaną z powstaniem w getcie warszawskim. 20 i 21 kwietnia w Muzeum Historii Żydów Polskich zaplanowano dni otwarte.
W organizowaniu obchodów partnerem Muzeum Historii Żydów Polskich jest Muzeum Powstania Warszawskiego. "Aby zrozumieć Warszawę czasów okupacji trzeba pamiętać o obu powstaniach - tym w warszawskim getcie tak samo jak o powstaniu warszawskim. One się od siebie bardzo różnią, a jednocześnie są jakoś pod wieloma względami podobne. W obu powstaniach walczono z tym samym totalitarnym złem" - mówił w środę Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
19 kwietnia wieczorem iluminowane będą zarówno Muzeum Historii Żydów Polskich jak i Muzeum Powstania Warszawskiego. Z obu budynków emitowane będą skierowane wzajemnie ku sobie słupy światła. (PAP)
aszw/ ls/ ura/
