W ocenie ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego, który skierował list do uczestników piątkowej konferencji poświęconej Radiu Wolna Europa, było ono jednym z "najważniejszych czynników, które doprowadziły do erozji systemu komunistycznego w Polsce".
"Biorąc pod uwagę ciągłość pracy Radia Wolna Europa i jego masowy odbiór w społeczeństwie, zasadne jest stwierdzenie, że stało się ono jednym z najważniejszych czynników, które doprowadziły do erozji systemu komunistycznego w Polsce" - napisał Zdrojewski w liście do uczestników konferencji "+Słowo jest jak kropla, która drąży kamień+ - Radio Wolna Europa w walce z komunizmem", która odbyła się w piątek w Warszawie. Minister objął konferencję honorowym patronatem.
Zdrojewski podkreślił także, iż wieloletnia aktywność Radia stawia je na pierwszym miejscu w historii polskich dążeń niepodległościowych po 1945 roku. "Mówiąc o roli Radia nie sposób pominąć jego funkcji kulturotwórczej - obecność literatury, sztuki i artystów w programie datuje się od początku. Legendarny twórca rozgłośni Jan Nowak-Jeziorański jako jeden z jej fundamentów widział walkę z sowietyzacją poprzez podtrzymywanie wartości narodowych, społecznych, humanistycznych, twórczych i religijnych. Dzięki tej działalności Polacy w odpowiedniej chwili dziejowej, świadomi swojej tradycji i prawa do wolności, utworzyli masowy ruch społeczny zdolny do rozsadzenia systemu" - zaznaczył minister.
List do przybyłych na konferencję skierował również marszałek Sejmu Bronisław Komorowski, który także objął spotkanie honorowym patronatem. Napisał w nim, że obchodzona właśnie w całej Europie 20. rocznica obalenia komunizmu jest wspaniałą okazją do przypomnienia, że to właśnie w Polsce rozpoczęły się przemiany, dzięki którym runął mur między Wschodem a Zachodem.
"Pokojowa rewolucja nie byłaby jednak możliwa bez solidarnego wysiłku wielu odważnych ludzi. Ogromny wpływ na kształtowanie się opozycyjnej działalności i postaw miał niezależny obieg idei i wolne media. Nie do przecenienia jest tu rola Radia Wolna Europa, które stanowiło jedno z niewielu źródeł rzetelnych informacji dla społeczeństwa rządzonego przez dyktaturę kłamstwa. Radio pozwalało Polkom i Polakom przez wiele lat wyrabiać sobie niezależny sąd o wydarzeniach w kraju i na świecie" - podkreślił Komorowski.
Działacz opozycji i współtwórca Komitetu Obrony Robotników Mirosław Chojecki opowiadając o roli Radia Wolna Europa w jego życiu przyznał, że w kilku przypadkach bardzo mu ono pomogło. "Wracając z jednego z procesów robotników Radomia zostałem aresztowany. Zabrano mnie na komisariat, gdzie przesłuchiwał mnie młody policjant. Kiedy nie spodobała mu się jedna z moich odpowiedzi, wyszedł po przełożonego, a ja w tym czasie zadzwoniłem z jego telefonu do Jacka Kuronia i powiedziałem o aresztowaniu. Po pewnym czasie przyszedł sam komendant wojewódzki i bardzo zirytowany usiłował się dowiedzieć, skąd Wolna Europa wie z takimi szczegółami o moim pobycie na komendzie. Dość szybko zostałem wtedy wypuszczony, co wymownie świadczy o mocy radia" - wspominał Chojecki.
Uczestniczący w konferencji historyk Andrzej Paczkowski przyznał w rozmowie z PAP, że sam słuchał Radia Wolna Europa dosyć systematycznie. "Miałem na radioodbiorniku poprzyklejane karteczki, w których godzinach, na którym zakresie lepiej słychać, ponieważ jak wiadomo było ono zagłuszane. Słuchałem przede wszystkim wieczornych audycji, informacji oraz +Faktów, wydarzeń i opinii+, takiego bloku komentarzy. Myślę, że rola radia była naprawdę ważna, ponieważ zajmowało się ono nie tylko polityką, ale także literaturą czy muzyką. Było szkołą wolnego słowa i odgrywało ważną rolę w życiu społecznym i kulturalnym" - podsumował Paczkowski.
Amerykańska rozgłośnia Radio Wolna Europa - finansowana głównie z budżetu USA - rozpoczęła działalność w lipcu 1950 r. Swoje programy radio nadawało z obszaru RFN, Hiszpanii i Portugalii. Sekcja Polska RWE swą pierwszą audycję nadała 3 maja 1952 r. Była jedną z pięciu, jakie składały się na RWE - obok węgierskiej, bułgarskiej, czechosłowackiej i rumuńskiej. Przez lata jej audycje były traktowane w Polsce jako źródło prawdziwych, nieocenzurowanych wiadomości.
Współtwórcą rozgłośni i pierwszym dyrektorem sekcji polskiej (do 1976 r.) był Jan Nowak-Jeziorański. Potem sekcją polską RWE kierowali: Zygmunt Michałowski, Zdzisław Najder, Marek Łatyński i Piotr Mroczyk. Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa zakończyła działalność 30 czerwca 1994 r., a archiwum programowe Rozgłośni Polskiej RWE przekazano polskim Archiwom Państwowym.(PAP)
akn/ abe/ jbr/
