Żeby zrealizować cele, dla których zostały ustanowione obszary chronione Natura 2000, trzeba łączyć interesy wszystkich grup związanych z tymi obszarami - wynika z przedstawionego w czwartek raportu "Natura 2000 - dobro publiczne, problem prywatny".
Raport przygotowała i przedstawiła fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej (EFRWP). Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to prowadzony od 1992 r. system ochrony przyrody, obejmujący obszary chronionych siedlisk przyrodniczych oraz obszary specjalnej ochrony ptaków w całej Europie. Ochrona polega na tym, by nie pogarszać obecnego stanu tych terenów, co nie wyklucza ich gospodarczego wykorzystania.
W Polsce do tej pory wyznaczono prawie tysiąc obszarów Natura 2000.
W Raporcie napisano, że instytucje odpowiedzialne za ochronę przyrody muszą szukać sojuszników dla swoich działań nie tylko wśród już przekonanych do tej idei - przedstawicieli organizacji przyrodniczych i ekologicznych, ale także wśród tych, których interesy mogą zostać naruszone.
Prezes Funduszu Marek Zagórski mówił, że jednym z zagrożeń dla realizacji celów ochronnych na tych obszarach jest negatywny stosunek społeczeństwa do tej nowej formy ochrony.
Podkreślił, że powołanie sieci na zasadzie rządowej decyzji, od początku stworzyło konflikt między administracją a obywatelami. W ocenie Funduszu dalsze traktowanie komunikacji społecznej jako mało istotnego elementu ochrony przyrody grozi narastaniem niechętnych postaw i brakiem przychylności lokalnych społeczności dla programu Natura 2000.
"Samorządy, rolnicy, przedsiębiorcy i organizacje reprezentujące mieszkańców muszą być włączeni w proces tworzenia planów zadań ochronnych, które muszą zostać opracowane dla wszystkich obszarów Natura 2000 w naszym kraju. Realizacja ich postulatów powinna być gwarantowana w oparciu o formalnie istniejące mechanizmy" - napisano w raporcie.
Zagórski podkreślił, że jednym z rozwiązań proponowanych w raporcie jest przygotowanie listy działalności preferowanych, dopuszczalnych i wykluczonych na obszarach Natura 2000. "Taka lista - szczególnie dla rolnictwa, leśnictwa, budownictwa czy gospodarki wodnej - pozwoli na zwolnienie administracji z obowiązku przeprowadzania procedury oceny oddziaływania na środowisko dla każdego działania i inwestycji na tych terenach" - podkreślił Zagórski.
Z raportu, opracowanego przez Artura Bołtromiuka i Marka Zagórskiego, wynika, że Polska w całej UE ma najniższą stawkę kosztów utrzymania hektara obszarów sieci. W skali UE utrzymanie całej sieci Natura 2000 to szacunkowy koszt blisko 6 mld euro rocznie. W całej Unii ten koszt to średnio 63 euro na utrzymanie hektara tych chronionych obszarów. Najniższe koszty na hektar są w Polsce - 14 euro, a najwyższe - na Cyprze - 900 euro.
Oficjalny koszt utrzymania wyznaczonych obszarów w Polsce to 115 mln euro rocznie - podają autorzy opracowania. Według ich wyliczeń, rzeczywiste koszty to ok. 400 mln euro.
Według autorów raportu, w Polsce przyjęto "najbardziej rygorystyczny wariant wdrażania sieci, najbardziej skomplikowany, zbiurokratyzowany i kosztowny". Na przykład przyjęty przez nasz kraj system, zakładający stworzenie planów zadań ochronnych dla każdego obszaru Natura 2000, jest nieracjonalny - oceniają autorzy opracowania.
W Austrii, Czechach, Finlandii, Niemczech i Słowenii plany trzeba sporządzać tylko dla części obszarów. Oprócz Polski, w swoim prawie obowiązek sporządzenia planów dla wszystkich obszarów Natura 2000 zapisały Bułgaria, Cypr, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Portugalia, Węgry, Wielka Brytania i Włochy.
Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej to fundacja, która powstała w 1990 r. z inicjatywy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Środki na jej funkcjonowanie pochodziły ze sprzedaży na polskim rynku artykułów rolnych, przekazanych nam nieodpłatnie w latach 1989-90 w ramach pomocy żywnościowej Wspólnoty Europejskiej.
Od listopada 1997 r. Komisja Europejska i polski rząd usamodzielniły fundację. Ma teraz status organizacji pozarządowej. (PAP)
(planujemy kontynuację tematu)
ago/ mki/ jra/
