Prezydencki projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym w praktyce ułatwi realizację działań samorządowych - przekonywał w środę w Katowicach znawca problematyki samorządowej, prezydencki doradca, prof. Jerzy Regulski.
Podczas zorganizowanego w Sali Sejmu Śląskiego konwentu przewodniczących rad gmin i powiatów tego regionu Regulski przedstawił prezydencki projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego, który w sierpniu trafił do Sejmu.
Profesor pytany o najczęściej pojawiające się w dyskusji nad projektem opinie dotyczące przepisów o referendum lokalnym ocenił, że pod względem istotności kwestie te stanowią najwyżej parę procent całości.
"Dla mnie kluczową sprawą w tym projekcie jest kompetencja generalna - umożliwienie samorządności. Różnego rodzaju orzecznictwa często bowiem blokują możliwość realizacji zadań" - powiedział PAP Regulski.
Jak ocenił, po ponad 20 latach funkcjonowania samorządu w dotychczasowych ramach powstała potrzeba wyprostowania narosłych niekorzystnych interpretacji. Regulski przyznał, że projekt ustawy jest trudny w odbiorze i być może wymaga skrótowego opracowania jego treści pod kątem informacyjnym. Często okazuje się bowiem, że zapisy projektu są zaskoczeniem dla spotykających się z nim samorządowców - zaznaczył.
"A dla przewodniczących rad np. to jest istotne - ustawa mówi, że będą mogli wydzielić pieniądze na analizy dla rady. Do tej pory w wielu przypadkach wójt nie dawał pieniędzy albo pracowników" - wskazał Regulski.
Jak dodał, pierwszym z kluczowych zamierzeń ustawy jest organizowanie i uporządkowanie udziału obywateli w pracy samorządu, aby to z ich strony wynikało poparcie dla samorządności. Realne poparcie społeczne powinno bowiem być siłą samorządów, które w praktyce walczą z centralizacją i poszczególnymi resortami.
Rolą ustawy jest też ujęcie współpracy samorządów, szczególnie istotnej m.in. w woj. śląskim. "Proponujemy zespół współpracy terytorialnej, jako formę współdziałania samorządów wszystkich szczebli" - wskazał ekspert.
Jako trzecie zadanie Regulski wymienił usunięcie narosłych barier ograniczających pracę samorządu, np. opodatkowywanie szkoleń radnych (chodzi o interpretację traktującą szkolenie radnego jako jego przychód)
. "Radny ma być mądry; trzeba mu na siłę pakować do głowy rozum, bo głupi radny powoduje ogromne szkody" - powiedział ekspert akcentując, że takie sytuacje wiążą się z realnymi stratami społecznymi.
Prezydencki projekt ustawy samorządowej zakłada m.in. że referenda lokalne byłyby ważne bez względu na liczbę uczestniczących w nich osób - obecnie referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30 proc. uprawnionych do głosowania.
Wyjątkiem w prezydenckiej propozycji jest referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu wyłonionego w wyborach bezpośrednich - dla ważności takiego referendum konieczna byłaby frekwencja nie mniejsza, niż w czasie wyborów tego organu. Obecnie referendum takie jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.
Podczas katowickiego konwentu m.in. prof. Hubert Izdebski z Uniwersytetu Warszawskiego omówił tzw. raport Hausnera o stanie samorządności w Polsce. Praktyczne aspekty wdrażania budżetu partycypacyjnego przedstawili urzędnicy i społecznicy Dąbrowy Górniczej. W kuluarowych rozmowach padały obawy, że hasło budżetu obywatelskiego stało się okresową modą, a część wdrażających go samorządów zapewne zrezygnuje z tej formy angażowania lokalnych społeczności.
Wykładnię prawną dotyczącą skarg i wniosków z punktu widzenia nadzoru prawnego wojewody przedstawił szef zajmującego się tymi sprawami wydziału urzędu wojewódzkiego Krzysztof Nowak. Mówił też o ustrojowej pozycji przewodniczącego rady gminy i powiatu - wskazał, że praktycznych problemów sprawowania tej funkcji jest tak wiele, że być może wymagają odrębnego opracowania.
Konwent przewodniczących rad gmin i powiatów woj. śląskiego zainicjowali przewodniczący Sejmiku Woj. Śląskiego oraz Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej. Konwent w zamierzeniu ma być cykliczną, organizowaną co pół roku platformą wymiany doświadczeń i dyskusji o samorządzie lokalnym. (PAP)
mtb/ par/ jbr/
