Retrospektywną wystawę prac Magdaleny Abakanowicz można od soboty oglądać w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku (Mazowieckie). Najstarsze prace pochodzą z lat 70. XX w., najmłodsze powstały na początku XXI w. Wystawa czynna będzie do 3 listopada.
Ekspozycja nosi tytuł "Magdalena Abakanowicz - Retrospektywa". Jednak - jak zastrzega kurator wystawy Mariusz Knorowski - retrospektywa ma w tym przypadku charakter umowny, bo wiele istotnych dzieł Magdaleny Abakanowicz jest rozproszonych po całym świecie. "Szereg z nich wpisało się w przestrzeń publiczną i poniekąd wrosło już w krajobraz np. kamienne kręgi na pustyni Negew w Izraelu czy Agora w Chicago, których się przemieścić nie da" - tłumaczy Knorowski.
Prace prezentowane na wystawie w Centrum Rzeźby Polskiej (CRP) w Orońsku pochodzą głównie z kolekcji własnej artystki, ale także z Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz zbiorów własnych CRP. Są to m.in.: Plecy (1976), Embriologia (1978), Słupy (1981), Przyjaciele (2009), Klatka (1980) Ugłowione (1998), Figury tańczące, 2000; Architektura arborealna, 1991.
"Większość prezentowanych prac to są tzw. ikony twórczości Abakanowicz. Mają one swoją historię i należą do podstawowego kanonu dzieł tej artystki" - podkreśla Knorowski. Według niego wiele z tych dzieł zwraca uwagę ze względu na monumentalizm, np. Głowa i Koło z liną.
Prace Abakanowicz prezentowane są we wszystkich galeriach Centrum Rzeźby Polskiej: w Muzeum Rzeźby Współczesnej, w galeriach Oranżeria, Kaplica i Wozownia. Część z nich umieszczono na terenie parku otaczającego muzeum. Są to m.in. 83 plenerowe rzeźby z cyklu Bambini (1998-99) oraz Mutanty (2000).
CPR ostatnio prezentowało w szerokim wyborze prace profesor Magdaleny Abakanowicz w 1995 r. Artystka tworzyła także w Orońsku. Wykonywała tutaj kilka prac z cyklu Gry wojenne (1989). Jest to zbiór monumentalnych konstrukcji wykonanych z olbrzymich pni starych drzew, oczyszczonych z gałęzi i okorowanych, częściowo "obandażowanych" kawałkami szmat, ujętych w stalowe obręcze. Usytuowane na metalowych, ażurowych podstawach; wyglądają trochę jak rydwany ognia bądź pojazdy artyleryjskie. Abakanowicz nadała im znaczące tytuły, m.in.: Baz czy Runa Ukon, który jest w depozycie CRP i prezentowany jest na wystawie.
Magdalena Abakanowicz urodziła się 20 czerwca 1930 r. w Falentach koło Pruszkowa (Mazowieckie). Studiowała malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Marka Włodarskiego i tkaninę w pracowni Eleonory Plutyńskiej w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie.
Zaraz po studiach tworzyła monumentalne gwasze, pełne barw, fantastycznych roślin i stworzeń. Szybko jednak odeszła od malarstwa.
Od połowy lat 60. tworzyła olbrzymie prace wykonane tradycyjną techniką tkacką z barwionego sizalu. Zrewolucjonizowały one spojrzenie na tkaninę - zrywały całkowicie z płaszczyznowością tkanin przeznaczonych do dekoracji wnętrz. Od nazwiska twórczyni nazwano je abakanami.
Abakany spotykały się zarówno z zachwytem - artystka otrzymała za nie Złoty Medal na Biennale w Sao Paulo w 1965 r. - jak i z ostrą krytyką - tak było na wystawie indywidualnej artystki w Zurychu dwa lata później.
Międzynarodową pozycję artystki ugruntowały jej prace z lat 70. z cyklów: "Alteracje" (obejmujący serie takie jak "Głowy", "Plecy", "Postaci siedzące") oraz "Embriologia" - ewoluujące od wydrążonych bezgłowych ludzkich sylwetek do form przypominających jaja. "Embriologię" dobrze przyjęto na Biennale w Wenecji w 1980 r.
W latach 80. artystka zaczęła pracować w tradycyjnych materiałach rzeźbiarskich, takich jak brąz, kamień, drewno. Lata 80. oraz następne to także czas tworzenia przez Abakanowicz wielkich realizacji przestrzennych na wolnym powietrzu, m.in. we Włoszech, Izraelu, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Korei Południowej, na Litwie. Jedna z największych - "Nierozpoznani" - znajduje się w centralnej części poznańskiej Cytadeli. Tworzy ją 112 żeliwnych ponaddwumetrowych postaci pozbawionych głów.
Na początku lat 90. artystka wygrała konkurs, ogłoszony przez władze Paryża, na opracowanie planu dzielnicy, która miała być przedłużeniem osi stolicy Francji w kierunku zachodnim, poza dzielnicę La Defence.
Prace Abakanowicz znajdują się w zbiorach ponad 70 muzeów i kolekcji publicznych na całym świecie, m.in. Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto.(PAP)
ilp/ abe/
