W skład polsko-litewskiego zespołu ekspertów ds. edukacji powinni wejść przedstawiciele rodziców uczniów szkół mniejszości narodowych - zaproponowało w piątek Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie. Strona litewska wyraziła wstępnie zgodę.
Forum przekazało w tej sprawie list zespołowi ekspertów, który obraduje w piątek w Wilnie.
W liście z ubolewaniem stwierdza się, że w trakcie pracy nad litewską ustawą o oświacie opinia społeczna została zignorowana. "Również teraz do prac tak ważnej komisji nie zostali zaproszeni przedstawiciele rodziców szkół mniejszości narodowych, mimo że Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie wielokrotnie zgłaszało takie prośby do litewskiego rządu" - czytamy w liście.
Jak poinformował w piątek PAP członek zespołu ekspertów, dyrektor Gimnazjum Adama Mickiewicza w Wilnie Czesław Dawidowicz, "z propozycją włączenia do pracy zespołu przedstawiciela rodziców wystąpiła dziś strona polska, a strona litewska wstępnie wyraziła na to zgodę".
W przekazanym liście, Forum apeluje też do komisji "o wypracowanie wytycznych umożliwiających Ministerstwu Oświaty i Nauki Litwy przygotowanie oraz zgłoszenie do Sejmu Litwy poprawek do obowiązującej ustawy o oświacie".
Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie domaga się m.in. odwołania ujednoliconej matury z języka litewskiego dla uczniów litewskich i szkół mniejszości narodowych; przygotowania wzmocnionych programów nauczania i bazy podręcznikowej dla nauczania języka państwowego z szkołach mniejszości narodowych; wycofania modelu z obowiązkowym nauczaniem części przedmiotów w języku litewskim; przywrócenia w szkołach mniejszości obowiązkowej matury z języka ojczystego.
"Wierzymy, że międzyrządowa komisja wypracuje najlepsze rozwiązania, które pozwolą na istnienie polskiej oświaty na Litwie (...), że podjęte postanowienia będą zgodne z europejskimi standardami i obowiązującymi normami prawnymi" - czytamy w liście, który podpisał koordynator Forum Mirosław Szejbak.
Zgodnie z nową ustawą o oświacie od 2013 r. w szkołach litewskich i szkołach mniejszości narodowych egzamin maturalny z języka litewskiego zostanie ujednolicony. Tymczasem program nauczania litewskiego w szkołach litewskich i nielitewskich różni się. W szkołach litewskich język litewski jest wykładany jako język ojczysty, a więc w szerszym wymiarze, natomiast w szkołach mniejszości jako państwowy. Ponadto język litewski - jak podkreślają Polacy na Litwie - dla przedstawicieli innych narodowości zawsze pozostanie językiem wyuczonym.
Ustawa zakłada też, że od 1 września w szkołach mniejszości narodowych lekcje historii i geografii Litwy oraz wiedzy o świecie w części dotyczącej Litwy mają być prowadzone w języku litewskim. W całości po litewsku będzie wykładany przedmiot o nazwie "podstawy wychowania patriotycznego".
W związku z nową ustawą 2 września w Wilnie odbył się wiec przed Pałacem Prezydenckim, w którym uczestniczyło kilka tysięcy osób, głównie Polaków - obywateli Litwy. Protestujący domagali się odwołania przyjętej w marcu ustawy o oświacie. Zdaniem protestujących, uderza ona w oświatę mniejszości narodowych, również w szkoły polskie.
Dwa dni później - 4 września - na Litwie w miejscowości Połąga (Palanga) doszło do spotkania premierów Polski i Litwy Donalda Tuska i Andriusa Kubiliusa na temat sytuacji polskiej oświaty na Litwie. Szefowie rządu ustalili wówczas, że powołany zostanie polsko-litewski zespół ekspertów zajmujących się edukacją.
Piątkowe posiedzenie ekspertów w Wilnie jest trzecim spotkaniem.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ls/ jbr/
