W Rosji uruchomiono w piątek fabrykę, w której zniszczona zostanie znaczna część należącego do tego kraju zimnowojennego arsenału broni chemicznej.
Stosowane jako broń chemiczna substancje takie jak sarin, soman, czy jeden z najsilniejszych gazów działających na układ nerwowy VX, są składowane w zakładach w pobliżu położonego na Uralu miasta Szczuczie, około 1800 km na wschód od Moskwy.
Do 2012 roku w otwartej w piątek fabryce zostanie zniszczonych około dwóch milionów sztuk amunicji zawierającej te substancje.
"Przy sprzyjającej pogodzie i w gęsto zaludnionym regionie jeden pocisk artyleryjski wypełniony sarinem może zabić tysiące ludzi" - powiedział jeden z rosyjskich pułkowników podczas uroczystego uruchomienia zakładów.
Rosja nie poinformowała, ile zainwestowała w fabrykę, jednak powinna była zapewnić przynajmniej połowę kosztów budowy. USA pokryły 36 proc. kosztów inwestycji, a UE i niektórzy jej członkowie resztę. Na budowę rosyjskiej fabryki Stany Zjednoczone przeznaczyły ponad miliard dolarów.
"Szczęśliwie nigdy nie doszło do konfrontacji, jednak dziś musimy się upewnić, że broń ta nie wpadnie w ręce tych, którzy chcieliby wyrządzić krzywdę nam lub komuś innemu" - przekonywał podczas otwarcia zakładów amerykański senator Richard Lugar.
Do 2003 roku Rosja zniszczyła 1 proc. swojego arsenału chemicznego, jednak liczba ta obecnie znacznie się zwiększyła - oświadczył rosyjski minister energetyki Wiktor Christienko.
"Dziś zbliżyliśmy się do 45-procentowego progu zniszczonego arsenału chemicznego... pomimo wszelkich trudności Rosja realizuje swoje zobowiązania międzynarodowe" - przekonywał Christienko.
Rosja i USA jeszcze w 1997 roku przechowywały w sumie ponad 71 tys. ton bojowych środków chemicznych, ponad 90 proc. ich światowych zapasów. Sam rosyjski arsenał wynosi 40 tys. ton.
W fabryce w Szczuczie można unieszkodliwiać zarówno pociski artyleryjskie, jak i głowice rakietowe. Zgodnie z Konwencją o Zakazie Broni Chemicznej z 1997 roku Moskwa i Waszyngton zobowiązały się do zniszczenia całości swoich arsenałów chemicznych do 2012 roku.
Z danych Organizacji na rzecz Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) wynika, że do maja 2009 roku Rosja zniszczyła 30,35 proc. swojego arsenału broni chemicznej, a USA 60,11 proc. (PAP)
keb/ mc/
4297
