Wieże szybowe kopalni Krupiński w Suszcu (Śląskie) są monitorowane z wykorzystaniem technologii satelitarnej. Dzięki systemowi GPS można na bieżąco sprawdzać, czy wieża niebezpiecznie nie wychyla się od pionu. To drugi tak nowoczesny system w górnictwie.
Wieże szybowe kopalń są stałym elementem śląskiego krajobrazu. Każda z ponad 30 kopalń ma ich kilka. W zależności od typu mierzą od 40 do ok. 80 metrów wysokości, a więc ponad dwukrotnie więcej niż 10-piętrowe wieżowce. Konstrukcja niektórych jest widoczna, inne są zabudowane. Tak wysokie obiekty są szczególnie podatne na wychylenia, co mogłoby zagrozić bezpieczeństwu kopalni i górników.
Wieże wychylają się od pionu przez m.in. silny wiatr, temperaturę, a nawet nasłonecznienie. Do tego dochodzą inne czynniki związane np. z pracą urządzeń szybowych czy przeciążeniami. Ponadto obiekty zlokalizowane w tzw. filarach szybowych, gdzie nie wydobywa się węgla, mogą ulegać niewielkim przesunięciom wynikających z prowadzonej wokół nich eksploatacji górniczej. Takie przemieszczenia są bardzo trudne do oszacowania zwykłymi pomiarami geodezyjnymi.
Możliwość stałego monitoringu daje natomiast system oparty na technologii satelitarnej. Składa się z odbiorników GPS: trzech stacjonarnych i jednego mobilnego. Odbiorniki zamontowane na szczytach wież szybowych oraz na budynku administracji odbierają sygnał; później dane za pomocą sieci komórkowej i połączenia kablowego są przesyłane do serwera i przetwarzane przez system komputerowy. Gdy system odnotuje przekroczenie dopuszczalnych wartości przemieszczeń szczytów wież szybowych, uruchamia się alarm.
"To drugi w Polsce i w Europie tak nowoczesny system monitoringu. Podobny działa tylko w kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka. Dotąd pomiary wychyleń szybów odbywały się w okresach półrocznych i były wykonywane tradycyjnymi metodami geodezyjnymi. Teraz ruchy szybów są monitorowane przez cały czas, czyli 24 godziny na dobę co 5 sekund" - wyjaśnił w środę kierownik wydziału miernictwa dołowego i powierzchniowego w kopalni Krupiński Mariusz Czaja.
Projekt jest realizowany wspólnie z Fundacją Nauka i Tradycje Górnicze AGH w Krakowie pod kierownictwem dr inż. Edwarda Stewarskiego. System może współpracować z innymi, podobnymi sieciami. Można go także rozbudować o dodatkowe elementy np. pochyłomierze elektroniczne do umieszczenia na konstrukcji wież szybowych oraz o stację metrologiczną, która pobiera dane z otoczenia - temperaturę, ciśnienie, wilgotność i siłę wiatru, która najbardziej wpływa na wychylenia wież szybowych.
Kopalnia Krupiński należy do Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W przyszłości planowana jest rozbudowa sieci o kolejne dwie stacje w innych kopalniach tej spółki: Budryk i Borynia-Zofiówka. Wówczas obejmą one swoim zasięgiem wszystkie szyby oraz obszary górnicze JSW.(PAP)
mab/ amac/
