*Sejm debatował w środę nad dwoma projektami zmian w prawie wyborczym, które dotyczą wprowadzenia instytucji pełnomocnika, dwudniowego głosowania, a także przepisów ograniczających nadużycia przy finansowaniu kampanii wyborczych. *
Choć podczas debaty posłowie chwalili - co do idei - instytucję pełnomocnika wyborczego, to pojawiły się również wątpliwości co do jego zastosowania w praktyce.
Piotr Stanke (PiS) pytał, czy głosowanie za pośrednictwem pełnomocnika nie naruszy konstytucyjnej zasady bezpośredniości obowiązującej w wyborach. Pytał, czy nie należałoby najpierw zmienić konstytucji w tym zakresie, a dopiero wtedy przyjąć stosowną ustawę.
Witold Gintowt-Dziewałtowski (Lewica) przyznał, że instytucja pełnomocnika nie jest doskonała, dlatego jego klubu rozważa zaproponowanie zapisów zakładających uzupełnienie głosowania przez pełnomocnika możliwością głosowania korespondencyjnego.
Franciszek Stefaniuk (PSL) chciał wiedzieć, jaka jest gwarancja, że pełnomocnik zagłosuje zgodnie z wolą tego obywatela, który mu to pełnomocnictwo powierzył.
Barbara Bartuś (PiS) podała w wątpliwość intencję inicjatorów głosowania za pośrednictwem pełnomocnika. "Przypomniała mi się taka akcja prowadzona przed wyborami parlamentarnymi przez PO - +zabierz babci dowód+, czy ten projekt nie wpisuje się w ten żart?" - pytała. Oceniła, że bardziej słusznym rozwiązaniem byłoby zapewnienie dowozu do lokali wyborczych osobom starszym i niepełnosprawnym.
Marek Wójcik (PO) podkreślał, że osób, które samodzielnie nie są w stanie dotrzeć do lokalu wyborczego, jest bardzo dużo i instytucja pełnomocnika jest jedyną szansą na zagwarantowanie im możliwości udziału w życiu publicznym państwa. Poseł odniósł się również do wątpliwości tych posłów, którzy mówili o braku gwarancji, że pełnomocnik zagłosuje zgodnie z wolą osoby upoważniającej. "To jest sprawa szczególnego zaufania między mocodawcą a pełnomocnikiem" - powiedział.
Pierwszy projekt, którym zajmował się w środę Sejm, to tzw. mały projekt. Posłowie chcą, by rozwiązania, które wprowadza, obowiązywały już w przyszłorocznych wyborach (prezydenckich i samorządowych), co oznacza, że zmiany w prawie muszą wejść w życie co najmniej pół roku wcześniej.
"Mały" projekt przewiduje dwudniowe głosowanie w wyborach do Sejmu i Senatu, prezydenckich, do Parlamentu Europejskiego oraz w referendum ogólnokrajowym. Głosowanie odbywałoby się w sobotę i w niedzielę od godz. 8 do godz. 20. Natomiast w ciągu jednego dnia, od godz. 8 do godz. 22 Polacy wybieraliby samorządowców.
Nowe przepisy zakazywałyby prowadzenia publicznych zbiórek na rzecz komitetów wyborczych w kampanii prezydenckiej. O usunięcie możliwości pozyskiwania funduszy ze sprzedaży tzw. cegiełek od dawna apelowały do posłów organizację pozarządowe wskazując, że jest to pole do nadużyć.
W myśl projektu komitety wyborcze pozyskiwałyby środki finansowe wyłącznie z wpłat osób fizycznych i wpłat funduszów wyborczych partii politycznych. Osoby fizyczne przekazywałyby pieniądze na rzecz komitetu wyborczego wyłącznie czekiem, przelewem lub kartą płatniczą. Maksymalną kwotą, jaką jedna osoba mogłaby przekazać komitetowi wyborczemu, byłaby 15-krotność minimalnego wynagrodzenia (obecnie to prawie 20 tys. złotych).
Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu wyborczego w wyborach prezydenckich - podobnie jak to jest w przypadku komitetów wyborczych wyborców w innych wyborach - będą ponosiły osoby wchodzące w skład komitetu.
Nowością jest kwestia poręczania kredytu dla komitetów wyborczych. Według proponowanych przepisów teraz będzie mógł to zrobić wyłącznie polski obywatel mieszkający w kraju; zobowiązanie poręczyciela nie będzie mogło przekraczać sumy, jaką normalnie mógłby on wpłacić na kampanię (15-krotność minimalnej pensji).
Projekt przewiduje także ułatwienia dla osób niepełnosprawnych, którzy chcą uczestniczyć w wyborach. Wprowadzone zmiany zobowiązałyby wójtów, burmistrzów, prezydentów miast do utworzenia lokali wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych we wszystkich rodzajach wyborów i referendów. Dotychczas takie lokale tworzono w wyborach do Sejmu i Senatu, do PE oraz w referendum ogólnokrajowym.
Głosowanie w szpitalach oraz zakładach pomocy społecznej za pomocą urny pomocniczej przy obecności co najmniej dwóch członków obwodowej komisji - zgodnie z założeniami projektu - będzie możliwe we wszystkich rodzajach wyborów i referendów.
Drugi projekt wprowadza do prezydenckiej i samorządowej ordynacji wyborczej instytucję pełnomocnika. Umożliwi ona oddanie głosu niepełnosprawnym lub osobom starszym powyżej 75. roku życia. Z takiego rozwiązania skorzystać może około 3,5 mln osób.
Pełnomocnikiem - według proponowanych rozwiązań - będzie mogła zostać osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa.
Pełnomocnictwa będzie można udzielić przed wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta lub przed pracownikiem przez nich upoważnionym w swoim domu. Wcześniej (do 10 dni przed wyborami) należy jednak złożyć odpowiedni wniosek do urzędu gminy w tej sprawie.
Po wypełnieniu tej procedury osoba upoważniona będzie okazywać komisji wyborczej swój dowód osobisty oraz akt pełnomocnictwa. W przyjętym przez komisję w środę projekcie przewiduje się wprowadzenie takich rozwiązań podczas wyborów prezydenckich i samorządowych; możliwość głosowania w ten sposób w pozostałych typach wyborów ma zostać wprowadzona w kodeksie wyborczym.
Oba projekty, nad którymi w środę debatował Sejm, trafią ponownie do nadzwyczajnej komisji sejmowej zajmującej się porządkowaniem ordynacji - posłowie podczas drugiego czytania zgłosili poprawki do projektów.(PAP)
hgt/ ura/ bk/
