Sejm skierował w środę do dalszych prac w sejmowej Komisji Nadzwyczajnej ds. Zmian w Kodyfikacjach projekt PiS przewidujący poszerzenie kręgu osób mogących złożyć zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego lub o jego umorzeniu.
Projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego w tej sprawie został już drugi raz zgłoszony w Sejmie przez jego pomysłodawców. Za pierwszym razem, w styczniu, Sejm odrzucił projekt noweli w pierwszym czytaniu.
Według autorów projektu grupa podmiotów obecnie uprawnionych do złożenia zażalenia na prokuratorską decyzję odmowy wszczęcia lub umorzenie postępowania - w sprawach o charakterze publicznym, dotyczących publicznego mienia - jest "zbyt wąska".
Dlatego projekt nowelizacji proponuje, aby w przypadku przestępstw przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, przeciwko wiarygodności dokumentów, w sprawach przeciwko mieniu i o przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu możliwość złożenia zażalenia na odmowę lub umorzenie postępowania przygotowawczego miałaby przysługiwać osobom, które przestępstwo ujawniły. Do tej pory takie prawo mają wyłącznie strony postępowania.
Jak zaznaczyli autorzy projektu, osobami zawiadamiającymi o nieprawidłowościach w instytucjach publicznych często bywają ich pracownicy, ale nie mają oni jednak prawa złożyć zażalenia. "Pokrzywdzonym jest bowiem w tym wypadku dana instytucja, a zażalenie w jej imieniu może złożyć jej kierownik" - piszą w uzasadnieniu autorzy projektu i dodają, że kierownicy takie zażalenia składają w praktyce bardzo rzadko.
"Wąskie ujęcie katalogu osób uprawnionych do złożenia zażalenia w sposób istotny przekłada się na skuteczność państwa w zwalczaniu nadużyć w instytucjach publicznych" - powiedział Łukasz Zbonikowski (PiS).
Przedstawiciele pozostałych klubów sejmowych wskazywali jednak, że projekt wymaga dopracowania i budzi kontrowersje w środowisku prawniczym. "Przy przyjęciu propozycji prokuratura musiałaby ustalać także listę osób ujawniających przestępstwo, co wywołałoby potrzebę doręczania im każdej decyzji o umorzeniu lub odmowie wszczęcia postępowania; (...) nowela będzie skutkowała przyznaniem legitymacji do zaskarżania decyzji prokuratorskich niepoliczalnej grupie osób, co wpłynie na wydłużenie postępowań" - mówił Stanisław Rydzoń (Lewica).
Jak zaznaczył wiceminister sprawiedliwości Zbigniew Wrona, resort projekt ocenia "generalnie negatywnie", ale widzi możliwość jego poprawy w trakcie dalszych prac. Wrona przyznał, że projekt odnosi się do realnego problemu społecznej kontroli nad decyzjami prokuratury. Dodał, że konieczne jest m.in. znacznie precyzyjniejsze określenie w projekcie kategorii osób i spraw, których będą dotyczyły zmiany ws. składania zażaleń na umorzenia.
Według projektu sprawy, w których wszczętoby postępowanie przed wejściem w życie ustawy toczyłyby się według dotychczasowych przepisów. Ustawa miałaby wchodzić w życie po upływie trzech miesięcy od jej ogłoszenia. (PAP)
mja/ ura/ jra/
