Sejm przyjął w piątek ustawę o ratyfikacji Porozumienia europejskiego w sprawie osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Dokument chroni prawa uczestników postępowań oraz ich przedstawicieli.
Sejm przyjął ustawę jednogłośnie - głosowało za nią 438 posłów.
Porozumienie z 1996 r. dotyczy praw osób uczestniczących w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu, takich jak strony, przedstawiciele lub doradcy, a także świadkowie, biegli i inne osoby wezwane przez Trybunał do uczestnictwa w postępowaniu. Dzięki ratyfikacji z przywilejów i immunitetów wynikających z porozumienia będą korzystać również osoby uczestniczące w postępowaniu przed Trybunałem, występujące w imieniu rządu polskiego.
Dokument przyznaje immunitet procesowy w zakresie składanych oświadczeń pisemnych i ustnych oraz wszelkich dokumentów i dowodów przedstawianych Trybunałowi. Gwarantuje również ochronę prawną związaną z podróżą odbytą w celu uczestnictwa w postępowaniu przed Trybunałem.
Porozumienie przyznaje osobom objętym jego zakresem prawo do swobodnej korespondencji z Trybunałem; stanowi, że korespondencja z Trybunałem osób osadzonych lub których wolność jest w inny sposób ograniczona, będzie wysyłana i doręczana bez zbędnej zwłoki i bez wprowadzania w niej zmian. Przewiduje zakaz stosowania jakichkolwiek środków dyscyplinarnych z powodu korespondencji z Trybunałem. Zakłada, że osoby osadzone mają prawo korespondować i konsultować się z prawnikiem w sprawach związanych ze skargą do Trybunału w sposób uniemożliwiający zapoznanie się osobom trzecim z treścią rozmowy.
Porozumienie gwarantuje uczestnikom postępowania przed Trybunałem swobodę poruszania się i podróżowania w celach związanych z udziałem w postępowaniu.
Prawa te mogą być ograniczane tylko w szczególnych przypadkach, m.in. gdy jest to konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, w celu wykrycia bądź ścigania przestępstwa lub dla ochrony zdrowia.
Zgodnie z porozumieniem osoby uczestniczące w czynnościach wynikających z postępowania toczącego się przed Trybunałem, przeprowadzonych w danym państwie lub państwie tranzytu, nie będą ścigane, zatrzymane oraz ich wolność osobista nie zostanie w jakikolwiek sposób ograniczona w związku z popełnionymi czynami lub w związku z wyrokiem wydanym przed rozpoczęciem podróży.
Postanowienia porozumienia korzystają z pierwszeństwa w stosunku do innych konwencji Rady Europy, traktatów dotyczących ekstradycji.
Immunitety i ułatwienia określone w porozumieniu przyznawane są wyłącznie w celu zapewnienia swobody wypowiadania się oraz niezależności niezbędnej do wykonywania funkcji, zadań, obowiązków, bądź praw osób uczestniczących w postępowaniu przed Trybunałem. Trybunał ma prawo i obowiązek uchylenia w całości bądź w części immunitetu, m.in. w sytuacjach, w których korzystanie z niego stałoby na drodze do wymierzenia sprawiedliwości.
Polska - podobnie jak większość państw przystępujących do Porozumienia - złożyła zastrzeżenia i deklarację do artykułu, który dotyczy swobody podróżowania osób biorących udział w postępowaniu przed Trybunałem. W myśl zastrzeżenia do artykułu o swobodzie podróżowania, nie stosuje się go do więźniów i osób umieszczonych w szpitalu psychiatrycznym na mocy postanowienia sądu. Zgodnie z deklaracją złożoną do artykułu dotyczącego zakazu ścigania w państwach tranzytowych i docelowym za czyny popełnione przed rozpoczęciem podróży, przepis ten nie będzie się stosował do obywateli polskich.
Ponadto, aby nie było niezgodności z Kodeksem postępowania karnego, konieczne było złożenie kolejnego zastrzeżenia, w myśl którego postanowienia gwarantujące osobie pozbawionej wolności prawo do korespondencji i konsultacji z prawnikiem w warunkach uniemożliwiających zapoznanie się przez osoby trzecie z treścią rozmowy, nie będą miały zastosowania w okresie 14 dni od dnia rzeczywistego pozbawienia wolności w postępowaniu przygotowawczym. (PAP)
akw/ mja/ pz/ jbr/
