Uczczenie pamięci polskich kryptologów, którzy w latach 30. złamali szyfr Enigmy, przewiduje projekt uchwały podjęty w środę przez senatorów Komisji Ustawodawczej. "To największe osiągniecie wywiadowcze w dziejach II wojny światowej" - oceniają senatorowie.
W senackiej Komisji Ustawodawczej odbyło się pierwsze czytanie projektu uchwały "w sprawie uczczenia pamięci polskich kryptologów Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego, Henryka Zygalskiego i ich wkładu w zwycięstwo nad faszyzmem". Projekt tekstu uchwały przedstawił senator PO Jan Rulewski.
"Postanowiliśmy uczcić pamięć o ludziach, którzy są wybitnymi bohaterami drugiej wojny światowej. Ich walka polegała nie tylko na tym, żeby tylko rozszyfrować niemiecką maszynę, ale by poprzez to rozszyfrowanie doprowadzić do zwycięstwa nad faszyzmem i zapobiec stratom ludności cywilnej" - mówił Rulewski.
Podczas II wojny światowej - jak głosi projekt uchwały o polskich kryptologach - krwawym zmaganiom wojsk i ludności cywilnej towarzyszyła walka wywiadów: polskiego i niemieckiego. "Głównym zadaniem polskich i alianckich służb wywiadowczych było rozszyfrowanie supertajnego języka komunikacji między oddziałami i organizacjami agresora (...) Złamanie szyfru Enigmy stanowiło największe osiągniecie wywiadowcze w dziejach II wojny światowej. Jego rezultatem jest zapobieżenie śmierci milionów ludzi - żołnierzy i cywilów krajów okupowanych. Ponadto uchroniło ono ludność samego agresora przed dalszymi ofiarami" - czytamy w projekcie uchwały.
Podkreśla ona również poświęcenie polskich kryptologów. "Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski już we wrześniu 1932 r. podjęli się zadania złamania szyfrów złożonej niemieckiej maszyny kodującej Enigma. Poświecili się tej niekonwencjonalnej pracy, wykorzystując swą wiedzę matematyczną, a przy tym rezygnując z obiecujących karier naukowych. Prace zmierzające do rozszyfrowania Enigmy prowadzili równolegle Anglicy, Francuzi i Amerykanie. Jednak to Polacy dokonali jej rozszyfrowania w grudniu 1932 r." - głosi projekt.
Tekst proponowanej uchwały zwraca także uwagę na fakt, że w powojennej Polsce, ale także na Zachodzie długo pomijano wysiłek alianckiej służby polskich kryptologów. "Wraz z odrodzeniem niepodległej III Rzeczypospolitej przywrócono im cześć i przywrócono ich pamięć (...). Odtąd postacie te budzą dumę w nowym pokoleniu Polaków. Senat Rzeczypospolitej Polskiej, mając na uwadze ogrom wiedzy i poświęcenia Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego oraz skutki, jakie przyniosły ich prace dla zwycięstwa nad faszyzmem, postanawia uznać ich za wybitnych bohaterów II wojny światowej" - podsumowuje rolę Polaków projekt uchwały, którą senatorowie Komisji Ustawodawczej jednomyślnie skierowali do dalszych prac legislacyjnych.
W dyskusji senatorowie zgodzili się, że uchwała, która upamiętni polskich kryptologów, wpisuje się w inne senackie uchwały przypominające wybitne osiągnięcia Polaków m.in. lwowskiego matematyka Stefana Banacha. "Naszym obowiązkiem jest przypominanie o tych Polakach i ich uczczenie" - podkreślił senator PO Piotr Zientarski, pełniący funkcję przewodniczącego senackiej Komisji Ustawodawczej.
Złamanie kodu "Enigmy" uważane jest za znaczący wkład Polski w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej. Według historyków mogło ono skrócić wojnę o 2-3 lata, i w konsekwencji - uratowało życie 20-30 milionom ludzi w Europie i na świecie. (PAP)
nno/ mlu/ jbr/
