Senatorowie chcą zmian w ustawie, która daje możliwość przywrócenia większości zniesionych rok temu sądów. Komisje rekomendują m.in. poprawkę znoszącą możliwość fakultatywnego przywracania sądów.
W środę Senat debatował nad nowelizacją Prawa o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.), która wprowadza jednoznaczne kryteria, na podstawie których minister sprawiedliwości będzie tworzył sądy rejonowe. Propozycję przygotował prezydent Bronisław Komorowski. Nowelizacja - po modyfikacjach wprowadzonych na etapie sejmowej komisji - została przyjęta przez Sejm w drugiej połowie stycznia. Według jej obecnego brzmienia mogłoby zostać przywróconych nawet 58 z 79 zniesionych sądów.
Zgodnie z ustawą sąd rejonowy ma być powoływany dla obszaru jednej lub większej liczby gmin zamieszkanych przez 50 tys. osób tam, gdzie rocznie wpływa minimum 5 tys. spraw. Sąd mógłby być także fakultatywnie utworzony dla obszaru zamieszkanego przez mniejszą liczbę ludności, jeśli liczba wpływających rocznie spraw wynosiłaby co najmniej 5 tys. Minister sprawiedliwości w ciągu pół roku od wejścia w życie ustawy ma wydać akty wykonawcze dostosowujące strukturę sądownictwa do jej zapisów.
Senacka komisja ustawodawcza zarekomendowała m.in. wprowadzenie poprawki znoszącej możliwość fakultatywnego przywracania sądów. Jak tłumaczył przewodniczący komisji Piotr Zientarski (PO), ma to na celu ustalenie czytelnych zasad tworzenia i likwidowania sądów.
Komisja Praw Człowieka Praworządności i Petycji zaproponowała, by przywracanie sądów było uzależnione wyłącznie od liczby mieszkańców, a nie - jak jest w ustawie - od liczy mieszkańców oraz liczby spraw. Komisje zaproponowały też kilka poprawek redakcyjnych.
Ponieważ podczas debaty senatorowie zaproponowali kolejne poprawki, ustawa została ponownie skierowana do komisji.
Dyskusja na temat tzw. małych sądów została zapoczątkowana w 2012 r., gdy w resorcie sprawiedliwości zaczęto przygotowywać reorganizację sądów rejonowych. Na początku 2013 r. na mocy reformy ówczesnego szefa Ministerstwa Sprawiedliwości Jarosława Gowina 79 najmniejszych sądów rejonowych zostało przekształconych w wydziały zamiejscowe większych, sąsiednich sądów.
Zmiana wzbudziła protesty m.in. w środowiskach samorządowych, krytycznie oceniała ją także część prawników. W środowiskach krytycznych wobec reformy, przy wsparciu m.in. PSL, zebrano ponad 150 tys. podpisów i przygotowano obywatelski projekt ustawy, która znosiła te zmiany. Obywatelską ustawę - głosami PSL oraz opozycji - przyjął parlament, ale w końcu czerwca zeszłego roku prezydent ją zawetował. Sejm podtrzymał to weto. Jednocześnie jednak prezydent skierował do Sejmu własny projekt zmian w przepisach o ustroju sądów, określający jednoznaczne kryteria tworzenia sądów i mający pozwolić ministrowi na przywrócenie niektórych sądów rejonowych.
Na środowym posiedzeniu senatorowie dyskutowali także na temat dwóch innych nowelizacji u.s.p. dotyczących zmian zasad wynagradzania sędziów i prokuratorów za okres chorobowy oraz skrócenia postępowań dotyczących powoływania sędziów na wolne stanowiska.
Komisja Praw Człowieka Praworządności i Petycji chce odrzucenia ustawy, która wprowadza dla sędziów i prokuratorów takie same zasady wynagrodzenia za okres choroby, jak w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Jak tłumaczył przewodniczący komisji Michał Seweryński (PiS), może ona prowadzić do osłabienia statusu prawnego sędziów.
Komisja ustawodawcza zaproponowała do ustawy kilka poprawek, głównie o charakterze legislacyjnym. (PAP)
akw/ mca/ abr/ gma/
