88-letnia Jovanka Broz, trzecia i ostatnia małżonka przywódcy komunistycznej Jugosławii Josipa Broz Tito, zmarła w niedzielę w szpitalu w Belgradzie w następstwie długotrwałej choroby serca - poinformowała państwowa serbska telewizja RTS.
Urodzona w Chorwacji jako Jovanka Budisavljević przyłączyła się w wieku 17 lat do kierowanej przez Titę partyzantki - początkowo w charakterze strzelca wyborowego, a następnie sanitariuszki.
Informacje na temat jej losów bezpośrednio po wojnie są rozbieżne, ale co najmniej od 1946 roku pełniła przy Ticie funkcję osobistej powiernicy i sekretarki. Nie wiadomo dokładnie, kiedy związek ten przypieczętowano ślubem - po raz pierwszy Jovanka oficjalnie wystąpiła jako małżonka starszego od niej o 32 lata prezydenta Jugosławii we wrześniu 1952 roku, przy okazji wizyty brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Anthony Edena w Belgradzie.
Od początku lat 70. coraz energiczniej angażowała się w personalne i polityczne spory na najwyższych szczeblach jugosłowiańskiego kierownictwa, co w końcu oddaliło ją od Tity. Od 1977 roku przestali się wspólnie pokazywać publicznie. Jednak na pogrzebie zmarłego w maju 1980 roku małżonka odbierała pełne należne wdowie honory.
W trzy miesiące później majątek pary został skonfiskowany przez władze, a Jovankę umieszczono w rządowej willi na przedmieściach Belgradu pod faktycznym aresztem domowym. Niszczejący budynek został naprawiony dopiero w 2006 roku przez nowe demokratyczne władze Serbii na apel siostry lokatorki.
W 2009 roku Jovance zwrócono paszport. Mimo odzyskania swobody osobistej rzadko udzielała się publicznie, ale w każdą kolejną rocznicę śmierci Tity 4 maja odwiedzała jego mauzoleum.
Według bulwarowego serbskiego dziennika "Blic" deklarowała życzenie, by pochowano ją obok męża. (PAP)
dmi/ ap/
14848643 int.
