Prawie dla co piątego uczestnika internetowego sondażu Metropolia Silesia jest tylko pustym hasłem. W stworzeniu w regionie prawdziwej metropolii, skupiającej miasta śląsko-zagłębiowskiej aglomeracji, ma pomóc wizja nakreślona przez naukowców.
Eksperci z Głównego Instytutu Górnictwa, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach i Politechniki Śląskiej w Gliwicach przez blisko 2,5 roku analizowali, co i jak trzeba zrobić, by w perspektywie kilkunastu lat centrum woj. śląskiego stało się metropolią z prawdziwego zdarzenia. W badaniach posłużono się metodą foresightu - narzędzia badawczego, polegającego na aktywnym prognozowaniu przyszłości.
Od klasycznych prognoz foresight różni się tym, że próbuje wpłynąć na bieg wydarzeń. Jak mówią naukowcy, ta metoda nie przewiduje przyszłości, ale tworzy wizję. W tym przypadku chodziło o wskazanie zarówno szans i korzyści związanych z powstaniem metropolii, jak i określenie dróg prowadzących do tego celu.
Projekt "Forgom" (Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym) wspomogły środki UE. Z programu "Innowacyjna gospodarka" na badania przeznaczono ponad 2,8 mln zł. We wrześniu tego roku nastąpiło formalne zamknięcie przedsięwzięcia, prowadzonego od kwietnia 2009 r. Efektem są rekomendacje, skierowane m.in. do władz, samorządów, instytucji publicznych i organizacji społecznych - zarówno na poziomie regionalnym, jak i krajowym.
W ramach przedsięwzięcia naukowcy chcieli też poznać opinie mieszkańców na temat tworzącej się metropolii. Ponad połowa uczestników internetowego sondażu jest przekonana, że powstanie śląsko-zagłębiowskiej metropolii poprawi wizerunek i konkurencyjność tworzących ją miast. Co czwarty ankietowany uważa, że metropolia może rozwiązać wiele miejskich problemów. Co trzeci mieszkaniec wiąże metropolię z działaniami, zmierzającymi do utworzenia na Śląsku struktury na europejskim poziomie.
Zasadniczym rezultatem projektu jest określenie kluczowych obszarów rozwoju technologicznego regionu w sferze usług publicznych, prowadzących do wzrostu konkurencyjności Górnośląskiego Obszaru Metropolitalnego. Naukowcy wskazują, że aby urzeczywistnić proponowaną wizję, potrzebna jest dobra współpraca władz i wielu regionalnych środowisk.
Według ekspertów, szczególną i dominującą rolę w systemie wdrażania rezultatów foresightu powinni odgrywać marszałek województwa i szef Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (to wspólna organizacja 14 miast regionu). Z ich inicjatywy - postulują naukowcy - powinno powstać Forum Partnerskie na rzecz Metropolii, otwarte na wszystkie zainteresowane podmioty i instytucje. Ma ono pomóc w wypracowaniu organizacyjnego kształtu metropolii i modelu jej finansowania. Jednocześnie przygotowywane i doskonalone powinny być usługi publiczne, świadczone z poziomu metropolii, w takich dziedzinach jak zdrowie, transport, kultura czy środowisko.
Stosowany m.in. w Japonii i USA foresight to budowanie średnio lub długoterminowej wizji przyszłości. Jego metodologię stosuje się najczęściej jako źródło diagnoz istotnych problemów społecznych i gospodarczych w różnych horyzontach czasowych oraz jako instrument prognozowania i podejmowania decyzji zarówno przez rząd (programy polityczne), jak i biznes oraz instytucje publiczne (np. plany strategiczne firm).
W języku angielskim pojęcie foresight oznacza przewidywanie i nie ma jednorazowego polskiego odpowiednika. Można je rozumieć jako spojrzenie i sięganie w przyszłość, ale nie chodzi tu tylko o prognozę - także o możliwość wpływania na bieg wydarzeń. Najczęściej stosowany jest foresight technologiczny oraz regionalny, czyli tworzący wizję rozwoju regionów.
Metropolia Silesia to popularna nazwa Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM), skupiającego 14 miast Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Wobec braku specjalnej ustawy metropolitalnej, związek ma pomóc w realizacji projektów, służących wszystkim miastom aglomeracji. Jednym z nich jest budowa w regionie zakładu termicznej utylizacji odpadów.(PAP)
mab/ abe/
