Doskonały historyk, przekonany o patriotycznej i politycznej wadze dziejopisarstwa, zręczny dyplomata i utalentowany pisarz - tak o Szymonie Askenazym mówili uczestnicy konferencji naukowej, która odbyła się w piątek w Belwederze.
"Askenazy miał wysokie pojęcie o roli i misji historyka. Uważał, że dziejopisarstwo powinno nie tylko przekazywać rzetelną prawdę historyczną, opartą o szczegółowe studia i badania. Podkreślał także, iż istotna jest sama forma dzieła, które powinno być fachowe i piękne pod względem literackim, stanowić użyteczne dzieło sztuki" - napisał w odczytanym podczas konferencji wystąpieniu historyk prof. Piotr Wandycz.
Przedstawiając okres działalności dyplomatycznej Askenazego dr Marek Kornat z Instytutu Historii PAN zaznaczył, że choć jej zasadnicza część trwała tylko trzy lata, Askenazy miał swój ważny wkład w polską politykę zagraniczną. "W latach 1920-23 był delegatem rządu polskiego przy Lidze Narodów w Genewie. Do jego głównych zadań należało przekonanie zachodnich mocarstw do zachowania neutralności wobec konfliktu polsko-bolszewickiego, do oficjalnej akceptacji polskiej granicy wschodniej, a także rozmowy z Litwą na temat federacji" - relacjonował Kornat.
Anna Landau-Czajka z Instytutu Historii PAN przypomniała również, że dla współczesnych Askenazy był często postacią kontrowersyjną i skomplikowaną. "Czuł się w równej mierze Żydem i Polakiem, co narażało go często na krytykę z obu stron. Nie poddawał się jej jednak, zawsze podkreślając swój patriotyzm i angażując się w działania na rzecz najpierw odzyskania, a potem zabezpieczania niepodległości Polski" - mówiła Landau-Czajka.
O walorach językowych dziejopisarstwa Askenazego opowiedział Tadeusz Budrewicz z krakowskiego Uniwersytetu Pedagogicznego. "Askenazy pisał pięknym, literackim językiem, może nawet aż nazbyt pięknym jak na historyka. Istotne było dla niego, by dzięki bogactwu języka dotrzeć nie tylko do umysłów, ale także serc czytelników" - zaznaczył Budrewicz.
Szymon Askenazy urodził się w 1865 w Zawichoście. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim i historię na uniwersytecie w Getyndze. Specjalizował się głównie w tematyce stosunków międzynarodowych w XVIII i XIX wieku. Wykładał na Uniwersytetach Lwowskim i Warszawskim, skupiając wokół siebie liczne grono uczniów. Politycznie zbliżony do obozu legionowo-piłsudczykowskiego, angażował się również w działalność na rzecz asymilacji Żydów.
W 1909 został członkiem Akademii Umiejętności. Podczas I wojny przebywał w Szwajcarii, gdzie wspierał walkę o niepodległość Polski. Po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości w latach 1920-1923 był delegatem rządu polskiego przy Lidze Narodów w Genewie. Zmarł w Warszawie w 1935 roku. Jest autorem wielu publikacji m.in. "Książę Józef Poniatowski 1763-1813", "Rosja - Polska 1815-1830", "Łukasiński" i "Przymierze polsko-pruskie".
Konferencję z okazji zbliżającej się rocznicy śmierci zorganizowali Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Uniwersytet Warszawski, miasto i gmina Zawichost. (PAP)
akn/ abe/ bk/
