Cypr jest pierwszym z nowych krajów członkowskich, wobec których Komisja Europejska proponuje zakończyć procedurę w związku z nadmiernym deficytem budżetowym. KE w środę pozytywnie oceniła także działania, jakie w celu redukcji deficytu podejmuje Portugalia.
W 2004 roku, gdy dziesiątka nowych krajów wstąpiła do Unii Europejskiej, sześć z nich niemal natychmiast zostało objętych procedurą nadmiernego deficytu - poza Cyprem Polska, Czechy, Węgry, Malta i Słowacja - której konsekwencją może być odebranie unijnych funduszy spójności. Cypr na serio wziął wskazówki Komisji Europejskiej, jak ograniczyć deficyt, sięgający w 2003 roku 6,25 proc. PKB. W 2005 roku zmalał do 2,4 proc., w tym roku zaś ma wynieść - według prognoz KE - 2,1 proc.
Wynoszący w 2005 roku 70,25 proc. cypryjski dług publiczny przekracza jeszcze ustalony w kryteriach strefy euro limit w wysokości 60 proc., ale KE z zadowoleniem odnotowuje tendencję spadkową, prognozując 68 proc. w przyszłym roku.
KE uznała, że "na dobrej drodze" ku redukcji deficytu jest też należąca do strefy euro Portugalia, o ile zachowa w tym roku dyscyplinę budżetową i nadal będzie konsekwentnie wdrażała politykę uzdrowienia finansów publicznych w kolejnych latach. Dlatego KE uważa, że po stronie Unii nie ma potrzeby podejmowania żadnych dalszych działań w ramach procedury nadmiernego deficytu.
Komisja wyraziła zadowolenie, że zgodnie z planem Portugalii udało się zmniejszyć swój deficyt do 6 proc. PKB w 2005 roku, co sprawia, że w 2008 roku możliwe będzie zejście poniżej obowiązującego kryterium 3 proc. PKB.
Zdaniem KE taki postęp był możliwy dzięki podwyższeniu podstawowej stawki VAT z 19 do 21 proc., zwiększeniu akcyzy na papierosy i paliwo oraz ogólnej poprawie ściągalności podatków, a także ograniczeniu wydatków na administrację publiczną (w tym np. zamrożenie automatycznych awansów, odejście od specjalnych emerytur, cięcia w wydatkach na ochronę zdrowia).
W UE 11 krajów pozostaje objętych procedurą nadmiernego deficytu: Polska, Niemcy, Francja, Grecja, Włochy, Portugalia, Wielka Brytania, Czechy, Węgry, Malta i Słowacja.
Stan polskich finansów publicznych Komisja Europejska oceni we wrześniu, ale według majowych prognoz ekonomicznych KE, ze względu na zapowiadany wzrost wydatków na cele społeczne Polska nie ma szans na dotrzymanie przewidzianego na 2006 rok deficytu finansów publicznych w wysokości 2,6 proc. PKB.
W kolejnych latach problemem będzie obowiązek wyłączenia Otwartych Funduszy Emerytalnych z sektora finansów publicznych, zgodnie z decyzją Eurostatu. Według takiej klasyfikacji OFE w 2007 roku deficyt wyniesie 4,1 proc. PKB, a w 2008 r. - 3,7 proc. PKB - szacuje Ministerstwo Finansów.
Wicepremier, minister finansów Zyta Gilowska ostrzegła kilkakrotnie, że jeśli Polska nie przedstawi Komisji Europejskiej wiarygodnego programu konwergencji i nie obniży deficytu, to za karę "grozi nam utrata środków finansowych na poziomie 19,5 mld euro z funduszy spójności".
Michał Kot (PAP)
kot/ mc/
