Od stycznia władze regionalne czy lokalne z jednego kraju Unii będą mogły powoływać ze swoimi odpowiednikami w innym kraju wspólne instytucje o osobowości prawnej: Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT).
"To prawdziwy eksperyment, coś, czego do tej pory nie było" - powiedział dziennikarzom we wtorek wiceprzewodniczący komisji regionalnej Parlamentu Europejskiego Jan Olbrycht (PO), którego raport w sprawie EUWT zostanie przyjęty na najbliższym posiedzeniu PE.
Dzięki tej inicjatywie - tłumaczył Olbrycht - dwa miasta, powiaty czy regiony, np. polski i czeski Cieszyn, będą mogłyby powołać wspólną instytucję o osobowości prawnej EUWT - w jednym z dwóch krajów, która będzie świadczyć usługi o charakterze transgranicznym. EUWT będą mogły założyć członkowie popularnych obecnie euroregionów, które jednak nie miały osobowości prawnej. W ten sposób łatwiej im będzie zarządzać funduszami europejskimi, zatrudniać pracowników i realizować działania, które obecnie są prowadzone równolegle po obu stronach granicy, np. w dziedzinie wspólnej komunikacji publicznej, współpracy energetycznej czy informacji turystycznej.
Początkowo większość państw członkowskich sprzeciwiała się pomysłowi EUWT, obawiając się utraty kompetencji.
"Obawiały się utraty kontroli nad działaniami, które wykraczają poza granice" - tłumaczył Olbrycht.
Ostatecznie zdecydowano, że korzystanie z EUWT będzie dobrowolne, co oznacza, że rząd w danym kraju członkowskim będzie miał prawo nie wydać zgody na utworzenie EUWT bez podawania przyczyny. Ponadto, to państwo członkowskie, na którego terenie powstanie EUWT, będzie rozstrzygało, jaki przepis należy zastosować w sprawach nieokreślonych w unijnym rozporządzeniu.
Olbrycht nie był w stanie powiedzieć, jak zachowa się w sprawie polski rząd. "Poprzedni rząd był przeciwny, ale pod koniec negocjacji wycofał protest" - powiedział.
Sam jest zdania, że EUWT to prawdziwa szansa dla regionów. W ramach EUWT będzie można realizować programy współpracy terytorialnej współfinansowane przez UE w ramach funduszy strukturalnych. "Jesteśmy zgodni z Komisją Europejską, że współpraca ta pochłania najmniej pieniędzy w ramach polityki spójności, a przynosi największą wartość dodaną" - powiedział Olbrycht.
Zgodnie z rozporządzeniem, celem EUWT jest współpraca terytorialna (transgraniczna, ponadnarodowa, międzyregionalna) władz lokalnych, regionalnych, podmiotów prawa publicznego oraz państw członkowskich UE. Ten rodzaj współpracy będzie mógł odbywać się jedynie w obrębie granic UE.
Inga Czerny (PAP)
icz/ kan/
