Komisja Europejska przekaże we wtorek władzom Białorusi i białoruskiemu społeczeństwu dokument mający wymowę przesłania politycznego, w którym namawia do przemian demokratycznych, obiecując w zamian korzyści z unijnych programów.
"Ten dokument to rodzaj przesłania" - powiedziała PAP w poniedziałek rzeczniczka unijnej komisarz ds. stosunków zewnętrznych Benity Ferrero-Waldner, Emma Udwin. "Dokument (...) zawiera propozycje UE dla Białorusi, w zamian za poprawę sytuacji w zakresie praw człowieka" - tłumaczyła. Jak zapewniła, uzyskał on aprobatę rządów państw członkowskich.
Komisja obiecuje Białorusi wsparcie, z jakiego korzystają inni sąsiedzi UE, jak na przykład Ukraina w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedzkiej. Chodzi o pomoc finansową z rozmaitych programów unijnych - edukacyjnych, dla firm i przedsiębiorstw czy ułatwienia w podróżowaniu do państw Unii.
By jednak z tej finansowo-politycznej pomocy Białorusini mogli skorzystać, Bruksela stawia konkretne warunki. Sprowadzające się one do jednego: Mińsk musi rozpocząć proces demokratyzacji kraju. KE apeluje m.in. o uwolnienie więźniów politycznych, zagwarantowanie wolności mediów oraz przeprowadzenie wolnych wyborów lokalnych, planowanych na styczeń przyszłego roku.
"Ten dokument jest przełomowy, bo skierowany do przeciętnego Białorusina. Dowiaduje się z niego o konkretnych korzyściach dla kraju, pod warunkiem przemian na Białorusi" - ocenił w rozmowie z PAP eurodeputowany Bogdan Klich (PO), który jako szef komisji PE ds. współpracy z Białorusią był konsultowany w sprawie treści dokumentu. Określił go jako "manifest polityczny", w którym Unia zapewnia, że jest z Białorusinami i chce im pomóc, ale jednocześnie apeluje do nich o zaangażowanie w przemiany demokratyczne i budowę społeczeństwa obywatelskiego.
Dlaczego KE wystąpiła z takim "politycznym przesłaniem" dla Białorusi właśnie teraz? Zdaniem Klicha wynika to ze zmiany w myśleniu o polityce wschodniej Unii jej głównych aktorów, a zwłaszcza Niemiec.
"Nastąpiła radykalizacja stanowiska Niemiec, które obiecują (podczas swego przewodnictwa w UE w pierwszej połowie przyszłego roku) większe zaangażowanie Unii w sytuację praw człowieka na Białorusi" - powiedział Klich. Ponadto wskazał na rosnące zaniepokojenie w UE Rosją - zarówno w kontekście spraw energetycznych (brak zgody na dostęp unijnych firm do rosyjskich surowców i tranzytu), jak i praw człowieka (śmierć dziennikarki Anny Politkowskiej).
Znaczący jest też fakt, że KE zdecydowała się na skierowanie takiego politycznego przesłania dla Białorusi dwa miesiące przed wyborami lokalnymi w tym kraju.
Inga Czerny (PAP)
icz/ ro/ gma/
