Ambasadorzy państw UE zgodzili się w środę na dołączenie do mandatu negocjacyjnego nowego porozumienia UE- Rosja deklaracji o bezpieczeństwie energetycznym, co postulowała Polska - dowiedziała się PAP ze źródeł dyplomatycznych w Brukseli.
Od przyjęcia tej deklaracji Warszawa uzależniała zgodę na rozpoczęcie rozmów Unii z Rosją o nowym porozumieniu o partnerstwie i współpracy (tzw. post-PCA), zablokowanych w 2006 roku.
"Wciąż nie ma jednak zgody na rozpoczęcie negocjacji. Swoją rezerwę w tej sprawie podtrzymała Litwa" - powiedziały źródła, po zakończeniu spotkania 27 ambasadorów państw członkowskich przy UE. Litwa protestuje przeciwko odcięciu dostaw ropy rurociągiem "Przyjaźń" do rafinerii Możejki.
Jak tłumaczyły PAP źródła dyplomatyczne, w zaaprobowanej przez ambasadorów deklaracji o bezpieczeństwie energetycznym, jest stwierdzenie, że UE będzie dążyć do uzyskania w negocjacjach z Rosją "takich zasad jakie przewiduje Karta Energetyczna", której Rosja nie chce ratyfikować. Miałoby to - zgodnie z intencją Polski - zagwarantować uzyskanie takich warunków handlu i inwestycji w sektorze energetycznym, które zapewnią całej UE i wszystkim jej członkom bezpieczeństwo dostaw.
Polska chciała, by zapisano wręcz "takich samych zasad", ale o tym nie chciała słyszeć - jak ujawniły źródła - Komisja Europejska (KE).
"By posunąć negocjacje z Rosją do przodu, KE chciała zapisu, że w negocjacjach UE będzie domagać się uzyskania tylko +głównych+ postanowień Karty" - powiedziały źródła. Ostatecznie stanęło na kompromisie, że UE będzie domagać się spełnienia przez Rosję postanowień Karty bez precyzowania, czy "takich samych" czy "głównych".
Rosja od dawna odmawia ratyfikowania Europejskiej Karty Energetycznej, podstawowego aktu dotyczącego rynku energii. Karta, podpisana w grudniu 1991 roku przez 46 państw, w tym Rosję i Polskę, przewiduje m.in. powstanie konkurencyjnego rynku paliw, energii i usług energetycznych, swobodny wzajemny dostęp do rynków energii państw-sygnatariuszy, dostęp do zasobów energetycznych i ich eksploatacji na zasadach handlowych bez jakiejkolwiek dyskryminacji.
Przewiduje także ułatwienia w dostępie do infrastruktury energetycznej w celach międzynarodowego tranzytu. Nie zgadza się na to rosyjski Gazprom, który odmawia dopuszczenia do kontrolowanych przez siebie sieci przesyłowych innych dostawców gazu, żądając jednocześnie dla siebie dostępu do mocy przesyłowych i dystrybucyjnych w Europie.
Zgodę na rozpoczęcie negocjacji nowego porozumienia UE-Rosja, Polska uzależniała jednak przede wszystkim od całkowitego zniesienia rosyjskich ograniczeń w handlu, wprowadzonych jeszcze w 2005 roku.
Ta sprawa zmierza do pozytywnego finału. W grudniu 2007 roku Rosja zniosła embargo na polskie mięso, a w styczniu 2008 na część produktów rolnych.
26 marca do KE ma przyjechać szef służb weterynaryjnych Rosji Siergiej Dankwert, by podpisać porozumienie UE-Rosja w sprawach fitosanitarnych, które ma znieść embargo także na produkty roślinne przeznaczone do konsumpcji (owoce, warzywa) i tym samym ostatecznie zakończyć rosyjskie ograniczenia w handlu z Polską.
Taki kalendarz oznacza, że nawet już w kwietniu ministrowie spraw zagranicznych państw UE mogliby formalnie przyjąć mandat, a UE natychmiast rozpocząć negocjowanie z Rosją nowego porozumienia. Pod warunkiem jednak, że weto na rozmowy zniesie Litwa i nie pojawią się nowe przeszkody.
Brak też pewności czy nowego porozumienia z UE chce sama Rosją i jej prezydent-elekt Dmitrij Miedwiediew.
Po stronie Unii, polityczna decyzja w tej sprawie może zapaść już na nieformalnym posiedzeniu ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich 28-29 marca w Słowenii, czyli tuż po zapowiadanym podpisaniu porozumienia fitosanitarnego.
Inga Czerny (PAP)
icz/ kot/ ap/ jra/
