*Prezydent USA Barack Obama ogłosił w poniedziałek nominację Eleny Kagan na nowego sędziego Sądu Najwyższego, przedstawiając ją na uroczystości w Białym Domu. *
Po zatwierdzeniu nominacji przez Senat, co uważa się za formalność, w dziewięcioosobowym składzie Sądu Najwyższego USA zasiadać będą po raz pierwszy aż trzy kobiety.
Obama mianował w zeszłym roku sędzią SN Sonię Sotomayor, pierwszego członka sądu latynoskiego pochodzenia.
Kagan zastąpi 90-letniego sędziego Johna Paula Stevensa, który w czerwcu odchodzi na emeryturę; stanowisko w amerykańskim SN jest dożywotnie i nie obowiązuje normalny wiek emerytalny.
Stevens jest liberalnym sędzią i podobną renomą cieszy się Kagan. Oznacza to, że w składzie Sądu Najwyższego nie zmieni się proporcja między liberałami a konserwatystami. Elena Kagan pełniła w administracji Obamy funkcję tzw. Solicitor General, czyli przedstawiciela rządu w sporach rozstrzyganych przed Sądem Najwyższym. Była pierwszą w historii USA kobietą na tym stanowisku.
Kagan będzie też pierwszym od wielu lat członkiem Sądu Najwyższego, który nie ma za sobą żadnego doświadczenia sędziowskiego - wszyscy obecni sędziowie zasiadali wcześniej w federalnych sądach apelacyjnych.
Elena Kagan ma 50 lat. Urodziła się w amerykańsko-żydowskiej rodzinie w Nowym Jorku. Studiowała prawo na Uniwersytecie Princeton i wykładała na kilku innych prestiżowych uczelniach. Na Uniwersytecie Chicagowskim poznała Baracka Obamę.
W latach 80. była dziekanem wydziału prawa na Uniwersytecie Harvarda - pierwszą kobietą na tym stanowisku w dziejach tej uczelni.
Pracowała także w administracji za prezydentury Billa Clintona. Ponieważ nie orzekała w sądach, nie są znane jej oficjalne opinie w wielu sprawach będących przedmiotem rozważań przez SN, jak aborcja czy dostęp do broni palnej.
Uchodzi jednak za zwolenniczkę poszerzania praw homoseksualistów. Jako dziekan wydziału prawa na Harvardzie nie chciała tam wpuścić werbowników do armii, gdyż obowiązująca w wojsku zasada "Don't Ask, Don't Tell" (Nie pytaj, nie mów), zakazująca służby jawnym gejom, była - jej zdaniem - przejawem dyskryminacji.
Sąd Najwyższy USA rozstrzyga zgodność z konstytucją orzeczeń sądów niższych instancji oraz ustaw uchwalanych przez Kongres. Łączy zatem w sobie funkcje pełnione w Polsce przez Sąd Najwyższy i Trybunał Konstytucyjny.
Jest także najbardziej szanowaną instytucją w USA po urzędzie prezydenta.
Tomasz Zalewski (PAP)
tzal/ ap/
