W USA wzbiera ruch protestu przeciwko planom cięć budżetowych i ustaw antyzwiązkowych w wielu stanach, forsowanym przez władze z powodu deficytów budżetowych i zadłużenia.
Od trzech dni widownią masowych demonstracji jest stan Wisconsin, gdzie republikański gubernator Scott Walker przygotował projekt ustawy drastycznie ograniczającej prawo związków zawodowych do negocjowania układów zbiorowych - podstawowe prawo związkowców.
Ustawa wymierzona jest głównie w związki pracowników sektora publicznego - administracji stanowej, szkół publicznych itd. - którzy wszędzie w USA stanowią coraz większy segment związków. Obecnie już prawie połowa "uzwiązkowionych" pracowników jest zatrudnionych w tym sektorze.
Gubernator Walker chce także zmusić związki do większych wpłat na stanowe fundusze emerytalne i ubezpieczenia zdrowotne. Argumentuje, że wymaga tego deficyt budżetu w wysokości 3,6 miliarda dolarów. Twierdzi, że oszczędnościowe posunięcia pozwolą uniknąć masowych redukcji pracowników.
Parlament stanu Wisconsin gotów jest poprzeć te plany, ale miejscowym Republikanom potrzeba co najmniej jednego głosu demokratycznego legislatora. Aby uniemożliwić uzyskanie większości za ustawą, demokratyczni legislatorzy zastosowali używany czasem wybieg parlamentarny, nie przychodząc na posiedzenie legislatury i ukrywając się w innym stanie. Miejscowe prawo upoważnia policję do doprowadzenia nieobecnych ustawodawców do parlamentu.
Na ulicach Madison, stolicy Wisconsin, demonstrują przeciw planowi gubernatora tysiące ludzi. Część okupuje budynek parlamentu stanowego. Strajkują nauczyciele, co doprowadziło do zamknięcia wszystkich szkół.
W konflikt zaangażował się prezydent Barack Obama, popierając protestujących.
"To, o czym dowiedziałem się z Wisconsin, wygląda na kolejny atak na związki zawodowe" - powiedział w czwartek prezydent.
Republikanie krytykują związki pracowników państwowych, przypominając, że mają oni szereg przywilejów i otrzymują dość wysokie zarobki. Zdaniem konserwatywnych komentatorów, w czasach wysokiego bezrobocia i deficytu powinni oni pogodzić się z zaciskaniem pasa.
Popierający związkowców Demokraci w odpowiedzi zwracają uwagę, że gubernator Walker powinien raczej wyeliminować ulgi podatkowe dla korporacji i w ten sposób łatać budżet.
Tymczasem ferment z Wisconsin, stanu o silnych tradycjach lewicowych, przenosi się na inne stany.
Tysiące ludzi demonstrowały w Ohio przeciwko planom miejscowego republikańskiego gubernatora Johna Kasicha, który podobnie jak w Wisconsin chce ograniczyć prawa związków zawodowych.
W stanie Indiana Demokraci organizują protest przeciw projektowi obcięcia stanowych świadczeń socjalnych. Oczekuje się analogicznych działań w Missouri, New Jersey i Pensylwanii.
Z Waszyngtonu Tomasz Zalewski (PAP)
tzal/ mc/
