Nowoczesne stanowisko terapeutyczne gantry - umożliwiające precyzyjne prowadzenie radioterapii protonowej - powstanie w Krakowie. W środę dyrekcja Instytutu Fizyki Jądrowej PAN podpisała umowę na dostawę urządzenia wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną.
Dostawcą będzie belgijska firmą Ion Beam Applications SA. Stanowisko gantry ma być gotowe w połowie 2014 r. "Pozwoli nam ono na wykorzystanie cyklotronu, który będzie zainstalowany w Krakowie, do leczenia najtrudniejszych przypadków nowotworów. Dzięki gantry można napromieniać z wielką precyzją guzy znajdujące się w dowolnej części ciała. To urządzenie pozwala też na prowadzenie na najwyższym światowym poziomie badań naukowych z zakresu fizyki medycznej, radioterapii i inżynierii" - mówił PAP prof. Paweł Olko, wicedyrektor Instytut Fizyki Jądrowej PAN.
Budowa stanowiska gantry to drugi etap realizacji Narodowego Centrum Radioterapii Hadronowej - Centrum Cyklotronowego Bronowice.
Centrum Cyklotronowe Bronowice ma powstać w Krakowie do końca 2013 r. Umożliwi ono leczenie w sposób nieinwazyjny nowotworów zlokalizowanych w dowolnym miejscu ciała. Do napromieniania używana będzie wiązka protonów - cząstek o dodatnim ładunku elektrycznym - które podczas terapii są przyspieszane w cyklotronie do ogromnych prędkości, a po jego opuszczeniu są kierowane w obszar guza.
W pierwszej fazie Centrum zostanie wyposażone w cyklotron Proteus C-235 wraz z infrastrukturą techniczną do radioterapii protonowej gałki ocznej. Zainstalowanie gantry czyli obrotowego ramienia wyposażonego w zespół magnesów, dzięki którym można sterować wiązką protonów, pozwoli wykorzystać w pełni możliwości cyklotronu i napromieniać nowotwory w różnych częściach ciała, nie tylko w oku.
Pomieszczenie zostanie wyposażone w systemy umożliwiające precyzyjne ustawienie pacjenta i tomograf komputerowy. Będzie też urządzona sala anestezjologii, w której do terapii przygotowywane będą cierpiące na nowotwory dzieci.
Tak nowoczesne stanowiska gantry są stosowane w zaledwie kilku ośrodkach w USA, Japonii, Niemczech i Szwajcarii. Koszt tej części projektu to ok. 95 mln zł, z czego 67,5 mln zł to środki UE. Całkowity koszt budowy Centrum Cyklotronowego Bronowice to ok. 240 mln zł, z czego ponad połowa będzie pochodzić z unijnego dofinansowania w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka. Pozostałe pieniądze przekaże budżet państwa.
Projekt realizuje Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w ramach Konsorcjum Narodowego Centrum Radioterapii Hadronowej. W skład konsorcjum wchodzi 12 jednostek naukowych i terapeutycznych z całego kraju.
W krakowskim Instytucie Fizyki Jądrowej PAN od kilku miesięcy działa pierwsza w Polsce Pracownia Radioterapii Protonowej, która do leczenia nowotworów oka wykorzystuje zainstalowany tam mniejszy cyklotron AIC 144. Do tej pory terapię przeszło dziewięciu pacjentów. Jeszcze w tym roku zakwalifikowano do niej kolejnych sześć osób.
"Pacjenci, którzy przeszli terapię, obserwowani u nas od sześciu miesięcy czują się dobrze. Efekt leczenia jest taki, jakiego sobie życzyliśmy - guz nie rośnie, a w kilku przypadkach zaczął się obkurczać. Najważniejsze jest jednak to, że guz po napromieniowaniu staje się nieaktywny, więc nie ma zagrożenia przerzutów" - mówiła prof. Bożena Romanowska-Dixon, kierownik Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Radioterapia protonowa jest bardzo skuteczna i może być stosowana w leczeniu niemal wszystkich nowotworów oka, m.in. czerniaka, naczyniaków, siatkówczaka u dzieci.
Problemem jest to, że w katalogu świadczeń medycznych wciąż nie ma takiej procedury jak radioterapia protonowa. Pierwsi pacjenci są leczeni w ramach eksperymentu medycznego. Instytut Fizyki Jądrowej czeka na stanowisko Agencji Oceny Technologii Medycznych. "Liczymy, że sprawa szybko się zakończy i że kolejni pacjenci będą mogli być leczeni" - mówił prof. Olko.(PAP)
wos/ tot/
