Miejsce zwycięstwa Polaków nad bolszewikami, tzw. cudu nad Wisłą 1920 r., upamiętnić ma Muzeum Bitwy Warszawskiej, które powstanie we wsi Ossów (gmina Wołomin). Placówka ma być gotowa za kilka lat, jeszcze przed 100. rocznicą bitwy.
"Z tego zwycięstwa płynęła siła, która została zaszczepiona kolejnym pokoleniom Polaków. Mając w pamięci to wielkie wydarzenie, ten sukces, Polacy odzyskali niepodległość w latach 80., dzięki Solidarności" - powiedział w niedzielę na konferencji prasowej w Warszawie Maksym Gołoś, dyrektor Samorządowej Instytucji Kultury "Park Kulturowy - Ossów - Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku".
Placówka, określana jako "muzeum zwycięstwa nad komunizmem", prezentować ma historię polskiego triumfu.
Muzeum powstanie przy ul. Matarewicza. Ma być utworzone według projektu Arkon Atelier z Gdańska, firmy zajmującej się projektowaniem architektonicznym, urbanistycznym i krajobrazowym oraz aranżacją wnętrz. Projekt muzeum jest obecnie na etapie "zamknięcia koncepcji architektonicznej" - tłumaczył Gołoś. Budowa placówki ma się zakończyć w 2016 lub 2017 r., czyli kilka lat przed 100. rocznicą bitwy. Przed 2020 rokiem muzeum ma być ponadto udostępnione zwiedzającym. Przewidywany koszt inwestycji to 10-13 mln zł.
"Budynek pozwoli zwiedzającym przenieść się w sam środek działań zbrojnych 1920 roku w Ossowie. Zdecydowany akcent podczas projektowania położony został jednak na prezentację szerszej idei zwycięskiej walki Polaków z komunizmem, którego początek miał tu miejsce" - zaznaczono w opisującym przyszłą placówkę materiale Arkon Atelier.
Oprócz prezentacji artefaktów związanych z bitwą warszawską i wojną polsko-bolszewicką, muzeum za cel postawi sobie moderowanie dyskusji o współczesnym patriotyzmie, podtrzymywanie pamięci o roli zwycięstwa z 1920 roku dla Europy oraz budowanie w tym kontekście dumy z Polski.
"Budynek składa się z trzech modułów, przedzielanych świetlikami. Goście muzeum przechodzą z zaciemnionych sal ekspozycyjnych do oświetlonych światłem słonecznym klinów. Zwiedzającemu towarzyszyć będzie wrażenie olśnienia. Z zaciemnionych pomieszczeń wystawowych będzie on wchodził do wąskich otwarć, ekspozycji ze światłem naturalnym, by dojść do całkowicie przeziernego otwarcia w trzecim pawilonie. Będzie ono skierowane lekko na zachód, symbolizując zwycięstwo Solidarności z komunizmem. Zwycięstwo 1920 r. zostanie podkreślone symbolicznym wyjściem z budynku w kierunku wschodnim" - opisują projekt jego autorzy.
Na niedzielnej konferencji przedstawiono również program zbliżających się obchodów 93. rocznicy Bitwy Warszawskiej, organizowanych w Ossowie w dniach 14 i 15 sierpnia.
14 sierpnia o godz. 19.30 przy szkole w Ossowie odbędzie się odsłonięcie tablicy poświęconej pomocy, której w 1920 r. udzielił Polakom naród węgierski. Następnie uczestnicy uroczystości przemaszerują pod Krzyż Pamięci Ks. Ignacego Skorupki, gdzie - o godz. 21 - odbędzie się Apel Poległych.
15 sierpnia o godz. 11 w Ossowie odbędzie się uroczysta msza św. w kaplicy na Cmentarzu Poległych, celebrowana przez metropolitę warszawsko-praskiego abp. Henryka Hosera. Kolejne punkty w programie obchodów w dniu 15 sierpnia to m.in.: odsłonięcie popiersia gen. Franciszka Gągora (Polana Dębów Pamięci ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem; godz. 12.30), Apel Poległych w Bitwie Warszawskiej 1920 roku i złożenie wieńców na Cmentarzu Poległych (godz. 13) oraz widowisko plenerowe "Rekonstrukcja bitwy warszawskiej 1920 r." (godz. 13.45), zapowiadane jako "żywa lekcja patriotycznego wychowania".
Bitwa Warszawska toczyła się w połowie sierpnia 1920 r. na obszarze Mazowsza, Podlasia i Lubelszczyzny. Armia Czerwona siłami dwóch frontów - Zachodniego i Południowo-Zachodniego - od czerwca prowadziła ofensywę, której celem było wzniecenie "wszechświatowego pożaru rewolucji". Droga do tego miała wieść przez "trupa Polski".
Na początku sierpnia wojska Frontu Zachodniego dowodzone przez Michaiła Tuchaczewskiego - złożone z czterech armii: IV, XV, III i XVI oraz III Korpusu Konnego i Grupy Mozyrskiej - zamierzały dokonać głębokiego obejścia polskich wojsk przez północne Mazowsze, zdobyć przeprawy przez dolną Wisłę, a także odciąć polskie wojsko od dróg zaopatrzenia w broń i amunicję.
Bitwa Warszawska rozpoczęła się 13 sierpnia uderzeniem m.in. części III armii na przedmoście warszawskie, co doprowadziło do ciężkich walk w rejonie Radzymina, Ossowa, Słupna i Wólki Radzymińskiej.
Ostatecznie 15 sierpnia polska 1. Armia - związek operacyjny Wojska Polskiego, utworzony w marcu 1920 r. rozkazem wodza naczelnego Józefa Piłsudskiego - odzyskała Radzymin i ustabilizowała sytuację na odcinku warszawskim.
Lord Edgar Vincent d'Abernon, szef misji alianckiej, która przybyła do Warszawy latem 1920 r., określił Bitwę Warszawską jako "osiemnastą decydującą bitwę w dziejach świata". Zwycięstwo w tej bitwie okryło chwałą Piłsudskiego i Wojsko Polskie, dlatego na jej pamiątkę 15 sierpnia obchodzone jest Święto Wojska Polskiego.(PAP)
jp/ itm/
