Sejm w nocy z czwartku na piątek debatował nad projektem ustawy autorstwa PiS o miejscach pamięci narodowej, zgodnie z którym za pomniki i miejsca pamięci odpowiedzialne będą m.in. rady gminy i wojewodowie.
Arkadiusz Rybicki (PO) podczas debaty poinformował, że obecnie ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego przygotowuje własny projekt w tej samej sprawie. Jak dodał projekt poselski jest zbieżny z propozycjami ministerstwa, ale zawiera liczne mankamenty o charakterze merytorycznym i legislacyjnym. Poseł opowiedział się za skierowaniem projektu do dalszych prac w komisji kultury i środków masowego przekazu.
Witold Gintowt-Dziewałtowski (Lewica) zarzucił projektowi, że jest napisany językiem literackim, mało właściwym dla aktów prawnych, że panuje w nim bałagan pojęciowy. "To można usunąć w dalszych pracach, ale będzie to dosyć trudne" - ocenił poseł Lewicy wnioskując w imieniu swojego klubu o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Wniosek zostanie poddany pod głosowanie w piątek.
Również poseł PSL Mirosław Pawlak ocenił, że projekt ma szereg braków, w tym legislacyjnych. Opowiedziała się za szerokimi konsultacjami w sprawie projektu w tym z organizacjami kombatanckimi. Poseł opowiedział się za skierowaniem projektu do dalszych prac w komisji.
Projekt przewiduje możliwość rozbiórki obiektów, poświęconych osobom propagującym nazizm, komunizm czy zwalczającym postawy patriotyczne. Decyzję w sprawie rozbiórki obiektu, zgodnie z projektem wydawaliby wójtowie, burmistrzowie bądź prezydenci miast.
Projekt definiuje miejsce pamięci narodowej; jest nim m.in. grób lub cmentarz wojenny, nieruchomość lub obiekt budowlany, upamiętniający postaci lub wydarzenia znaczące dla Narodu i Państwa Polskiego, a w szczególności: pomnik, krzyż przydrożny, kapliczka, kopiec, a także obiekt lub przedmiot związany z wydarzeniami lub postaciami znaczącymi dla dziedzictwa Narodu i Państwa Polskiego, a w szczególności tablica pamiątkowa.
Utrzymanie i ochrona miejsc pamięci narodowej ma obejmować - jak stanowi projekt - prace konserwatorskie oraz roboty budowlane, a także zapobieganie zniszczeniu oraz zapewnienie odpowiednich warunków prawnych dla funkcjonowania obiektu.
Projekt przewiduje powołanie 15-osobowej Rady Ochrony Pamięci Narodowej (w miejsce istniejącej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa) na 6-letnią kadencję. Skład Rady powoływany byłby: w 1/3 przez prezydenta RP, w 1/3 przez prezesa IPN oraz w 1/3 przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Rada ma m.in. sprawować opiekę nad miejscami pamięci narodowej oraz upamiętnieniami w Polsce i poza jej granicami, współpracować z organami administracji publicznej w sprawach, dotyczących ochrony miejsc pamięci narodowej, nadzorować działalność wojewódzkich rad ochrony pamięci narodowej.
Zgodnie z projektem zadania Rady zostały (w stosunku do zadań dotychczasowej Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa) poszerzone o współpracę z Kościołem Katolickim i innymi związkami wyznaniowymi, organizowanie szkoleń dla opiekunów miejsc pamięci narodowej, działania na rzecz edukacji w sprawach dot. ochrony miejsc pamięci narodowej.
Projekt przewiduje także ustanowienie medalu pamięci narodowej (złotego i srebrnego), przyznawanego przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego) za zasługi dla ochrony miejsc pamięci narodowej, a także upowszechnianie wartości wychowawczych i edukacyjnych.
Uregulowana została także kwestia odbywania zgromadzeń i imprez masowych na terenie miejsc pamięci.(PAP)
