Wystawę, składającą się z 20 barwnych plansz, przedstawiających historię powstania i działalności Komisji Edukacji Narodowej, otwarto w piątek w Senacie RP. Ekspozycja związana jest z jubileuszem 240. rocznicy utworzenia KEN.
Na wystawę składa się 20, bogato ilustrowanych plansz, opisujących dzieje Komisji Edukacji Narodowej od jej powstania w 1773 r. do zakończenia działalności w 1794. Na planszach znalazły się opisy historyczne, fotografie okładek pierwszych podręczników szkolnych, portrety osobistości ważnych dla rozwoju placówki a także fotografie przedstawiające miejsca działalności KEN.
Otwarcie wystawy poprzedziła konferencja, podczas której wygłoszono referaty na temat historii KEN, m.in. "Model obywatela w świetle założeń i praktyki KEN" prof. Kaliny Bartnickiej (Instytut Historii Nauki PAN), "Idee KEN w tradycji polskiej oświaty do połowy XIX wieku" prof. Adama Massalskiego (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) oraz "Nauczyciel w świetle przepisów KEN" prof. Ireny Szybiak (Uniwersytet Warszawski).
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) - była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Powołana została przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty - od szkół elementarnych poprzez gimnazja aż do wyższych uczelni. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego, wychowanie obywatelskie.
Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich oraz tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego oraz stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.
Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie przemianowany na Szkołę Główną Koronną stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył Uniwersytet Wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski Uniwersytet w Warszawie - jego zalążkiem była utworzona w 1789 r Szkoła Anatomii i Chirurgii.
Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele rozwiązań wprowadzonych przez nią miało kontynuację. (PAP)
pj/ dsr/ abe/
