Niepublikowane fotografie znanych uczestników walk powstańczych "Zośki", "Rudego" i "Alka" będzie można m.in. zobaczyć na wystawie "Pomarańczarnia 1920-2010", dostępnej dla zwiedzających od piątku na stołecznym Krakowskim Przedmieściu przed Biblioteką Rolniczą.
Na wystawę pokazującą losy środowiska "Pomarańczarni", związanego z warszawskim Liceum im. Stefana Batorego, składają się zdjęcia robione przez samych harcerzy. Zorganizowała ją Fundacja "Pomarańczarni", m.st. Warszawa i Szczep 23 Warszawskich Drużyn Harcerskich, który w tym roku obchodzi 90-lecie istnienia.
Ekspozycja prezentuje ok. 100 fotografii m.in. zdjęcia z 1937 roku z założycielem skautingu gen. Robertem Baden-Powellem oraz znane i nieznane zdjęcia Jana Bytnara "Rudego", Macieja Aleksego Dawidowskiego "Alka" i Tadeusza Zawadzkiego "Zośki". Na wystawie zobaczyć będzie można także unikalne fotografie z lat 40. - wyprawę harcerzy na zburzony wieżowiec Prudential czy ostatni obóz przed likwidacją ZHP w 1949 roku.
"Na jednym ze zdjęć jest nasz drużynowy Michał Glinka. Imponował nam tym, że był oficerem, był w Batalionie +Zośka+, a my żyliśmy w kulcie Powstania Warszawskiego" - mówi jeden z autorów zdjęć druh Jacek Bilowicki. W Powstaniu zginęło 50 harcerzy "Pomarańczarni", wśród nich należący do drużyny przed wojną poeta Krzysztof Kamil Baczyński.
"Poprzez tę wystawę chcieliśmy przypomnieć to jedno z najważniejszych środowisk harcerskich. Ekspozycję podzieliliśmy na różne okresy począwszy od lat 20. po dzień dzisiejszy. Tak się szczęśliwie zdarzyło, że +Pomarańczarnia+ przez ten długi okres skupiała wiele wybitnych postaci, zwłaszcza podczas II wojny światowej. Na zdjęciach możemy zobaczyć m.in. Liceum Batorego z okresu powstania +Pomarańczarni+, założyciela drużyny Andrzeja Starzyńskiego czy uroczystość wręczenia sztandaru" - opowiadał PAP kurator wystawy Marek Podwysocki.
Obok fotografii znanych z okresu II wojny światowej "Zośki", "Rudego" i "Alka", znalazły się zdjęcia z trudnych lat stalinowskich i aresztowań działaczy harcerskich m.in. kronikarza "Pomarańczarni" Jana Rodowicza "Anody" aż do likwidacji ZHP. "Przedstawiamy też krótki epizod próby reaktywacji drużyny w 1969 roku. Na końcu ekspozycji pokazujemy okres współczesny oraz zdjęcia ze zgrupowań i zlotów. Fotografiom towarzyszy opis historii drużyny, a każde ze zdjęć także jest opatrzone podpisem" - dodał Podwysocki.
Wystawę "Pomarańczarnia 1920-2010" będzie można oglądać na Krakowskim Przedmieściu do 2 grudnia.
Szczep 23 Warszawskich Drużyn Harcerskich "Pomarańczarnia" do dziś utrzymuje kontakty z byłymi harcerzami, weteranami Powstania Warszawskiego i podziemnego harcerstwa z końca lat 40. Najbardziej znany opis losów jej harcerzy znalazł się w książce Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec", której głównymi bohaterami byli "Rudy", "Alek" i "Zośka". Do kadry instruktorskiej "Pomarańczarni" w latach 20. należeli zaś architekt Jerzy Hryniewiecki, konstruktor lotniczy Leszek Dulęba czy historyk Stanisław Herbst.
Środowisko to poniosło ogromne straty nie tylko podczas okupacji i Powstania Warszawskiego, ale też w latach stalinowskich, w 1949 roku zginął m.in. kronikarz "Pomarańczarni" Jan Rodowicz "Anoda". W latach 80. środowisko drużyny współtworzyło pierwsze niezależne od władz komunistycznych drużyny Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej. Dzisiaj "Pomarańczarnia" to pięć młodszych drużyn harcerskich, trzy gromady zuchowe, drużyny starszoharcerskie nadal działają w Liceum im. Stefana Batorego. Część drużyn należy do ZHP, część do ZHR, utrzymują jednak tożsamość Szczepu 23 Warszawskich Drużyn Harcerskich "Pomarańczarnia". (PAP)
akn/ abe/
