Prymas Polski, metropolita gnieźnieński arcybiskup Józef Kowalczyk, który w związku z przypadającymi w środę 75. urodzinami złożył na ręce papieża Franciszka rezygnację z pełnionego urzędu, zapewne będzie go pełnić jeszcze dłuższy czas.
Decyzje personalne w sprawie biskupów osiągających wiek emerytalny podejmowane są zazwyczaj długo, a obecnie czas ten może wydłużyć dodatkowo nadzwyczajna sytuacja, jaka panuje w Watykanie po wyborze nowego papieża.
Kodeks prawa kanonicznego reguluje zasady dotyczące wieku emerytalnego biskupów, stwierdzając w Kanonie 401: "Biskup diecezjalny, który ukończył siedemdziesiąty piąty rok życia, jest proszony o złożenie na ręce Papieża rezygnacji z zajmowanego urzędu. Po rozważeniu wszystkich okoliczności, Papież podejmie decyzję".
Papieżowi radą służy w Watykanie Kongregacja ds. Biskupów, która kontaktuje się z nuncjuszem apostolskim zarówno w sprawie nominacji, jak i biskupów osiągających wiek emerytalny. Nuncjusz, który wydaje opinię, ściśle współpracuje z Konferencją Episkopatu danego kraju.
W przypadku arcybiskupa Kowalczyka sytuacja jest wyjątkowa, także w skali Kościoła powszechnego. Nuncjusz apostolski w Polsce arcybiskup Celestino Migliore jest następcą abp. Kowalczyka jako nuncjusza. Abp Kowalczyk był nuncjuszem najdłużej pełniącym misję w jednym kraju; został mianowany przez Jana Pawła II w 1989 i był nuncjuszem do 2010 roku.
Nie ma żadnego terminu, w jakim Watykan ma podjąć decyzję w sprawie przyszłości biskupa po osiągnięciu przez niego wieku emerytalnego. Zazwyczaj, o ile nie przemawia za tym na przykład choroba czy inne okoliczności, przez co najmniej kilka miesięcy pełni on dalej funkcję - przed ewentualnym przejściem na emeryturę. Czasem zostaje jeszcze kilka lat.
Tak było w przypadku zmarłego w styczniu tego roku prymasa Józefa Glempa. 75 lat prymas Glemp ukończył w grudniu 2004 r. i wtedy, zgodnie z przepisami, złożył rezygnację z pełnienia urzędu arcybiskupa. Benedykt XVI przyjął jego rezygnację dwa lata później, w grudniu 2006 r., przy czym pozostawił mu tytuł prymasa Polski. Godność tę zachował jeszcze przez trzy lata, do swych 80. urodzin w 2009 r.
Również wtedy tytuł prymasa został przywrócony na mocy decyzji podjętej jeszcze przez Jana Pawła II metropolitom gnieźnieńskim. Dlatego następnym prymasem został w 2009 roku pełniący ten urząd abp Henryk Muszyński. Prymasem, metropolitą gnieźnieńskim był od grudnia 2009 roku do maja 2010, do ukończenia 77 lat.
W przypadku abp. Kowalczyka dodatkową okolicznością, która może mieć istotny wpływ na tempo podejmowania decyzji w jego sprawie, jest obecna sytuacja w Watykanie, w którym oczekiwane są liczne decyzje personalne w Kurii Rzymskiej - poczynając od kluczowego stanowiska Sekretarza Stanu. Po abdykacji Benedykta XVI zgodnie z przepisami kościelnymi z urzędu ustąpili wszyscy prefekci kongregacji i przewodniczący papieskich rad. Papież Franciszek musi podjąć decyzję w sprawie każdego z nich.
Nie należy również wykluczyć, że po zasięgnięciu rady nuncjusza apostolskiego i Kongregacji ds. Biskupów, papież Franciszek zdecyduje się nie dokonywać zmiany na urzędzie metropolity gnieźnieńskiego przede wszystkim w związku z oczekiwaną w przyszłym roku kanonizacją Jana Pawła II.
W poniedziałek Prymas Polski abp Józef Kowalczyk, który w środę kończy 75 lat, złożył na ręce papieża rezygnację z urzędu ordynariusza gnieźnieńskiego. Abp Józef Kowalczyk urodził się 28 sierpnia 1938 r. w Jadownikach Mokrych w diecezji tarnowskiej, w rodzinie rolniczej. (PAP)
sw/ abr/ jra/
