"Książę" Niccolo Machiavellego, jedno z najbardziej znanych na świecie włoskich dzieł literackich, ma 500 lat. Jubileuszowe obchody powstania utworu, zwanego potocznie "poradnikiem strategii utrzymania władzy" zorganizowano we Florencji, mieście autora.
Miejscem najważniejszych uroczystości jest Palazzo Vecchio, gdzie na dziedzińcu ustawiono cyfrową szkatułkę zawierającą sekrety traktatu politycznego i życia Machiavellego, oraz we florenckiej Bibliotece Narodowej. Tam zwiedzać można wystawę obrazującą historię powstania "Księcia" i biografię autora - prawnika, historyka, filozofa i dyplomaty. Wśród 34 zaprezentowanych cennych dokumentów jest na przykład deklaracja podatkowa jego rodziny oraz dwa testamenty.
Przy okazji uroczyście obchodzonej we Włoszech rocznicy "Księcia" przypomina się, że jest to jeden z najbardziej wpływowych i cytowanych tekstów literatury, zarazem wywołujących najbardziej skrajne oceny i na różne sposoby interpretowany.
Brytyjski filozof Bertrand Russell uważał, że jest to "podręcznik dla gangsterów".
Włoscy komentatorzy i historycy wyrażają przekonanie, że największą wartością traktatu o skutecznym sprawowaniu władzy jest jego wieczna aktualność i że jest to lektura obowiązkowa dla każdego polityka, wymagająca refleksji i zarazem ostrożności. Od setek lat fascynuje, szokuje i wywołuje kontrowersje. Historycy i politolodzy zwracają zarazem uwagę na to, że rozprawa Machiavellego może zostać uznana za poradnik zarówno dla tyranów, jak i obrońców wolności.
W 1559 "Książę" został potępiony przez Kościół i wpisany na Indeks Ksiąg Zakazanych, ponieważ odczytano go jako pełen lekceważenia dla władzy, również kościelnej. Zakaz, jakim tekst objęto, nigdy nie został cofnięty.
W czasie konferencji zorganizowanej we Florencji z okazji pięćsetlecia ukończenia dzieła Machiavellego jego zwolennicy podkreślali, że należy w nim poszukiwać wezwania do "wielkiej i dobrej polityki" opartej na równości praw, ich obronie i dobru wspólnym.
Profesor Sergio Givone zaapelował, by "uwolnić umysły od stereotypu", że to Machiavelli wymyślił kontrowersyjne zjawisko makiawelizmu. Tymczasem zdaniem Givone największą zasługą pisarza i filozofa było to, że ukazał sprzeczności natury ludzkiej.
W czasach kryzysu władzy we Włoszech i obniżenia jej standardów oraz licznych skandali, "Książę" zmusza do refleksji nad polityką - podkreślają promotorzy florenckich obchodów.
Z Rzymu Sylwia Wysocka(PAP)
sw/ jm/
