Pod obrady Rady Miasta Krakowa ponownie trafi w przyszłym tygodniu wniosek o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej - dowiedziała się PAP w krakowskim magistracie.
Wniosek był już dyskutowany na forum rady; przed wakacjami odbyło się jego pierwsze czytanie, został skierowany do autopoprawek. Doczekał się także komentarza rzecznika krakowskiej kurii. W środę radni prawdopodobnie zadecydują o jego losie.
Wniosek dotyczy "stwierdzenia niezgodności z Konstytucją RP i Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności niektórych przepisów ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP i przepisów wprowadzających ustawy samorządowe".
Chodzi głównie o przepisy dotyczące działalności rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej i Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Jak napisano w uzasadnieniu, działania tych komisji często dotyczą nieruchomości komunalnych gminy i są ostateczne, a gmina nie ma możliwości odwołania się od tych orzeczeń.
Ponadto kwestionowane przepisy stanowią bezpośrednią i nadmierną ingerencję ustawodawcy w prawo własności gmin. "W szczególności niezaskarżalność orzeczeń Komisji Majątkowej i Komisji Regulacyjnej, oznaczająca brak możliwości zbadania zgodności z prawem tych orzeczeń przez organ wyższej instancji lub niezawisły sąd, uznawana jest powszechnie jako niezgodna z Konstytucją RP" - wyjaśniono w uzasadnieniu.
Wątpliwości dotyczące Komisji Majątkowej zgłaszał już prezydent Krakowa w skargach kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Chodziło o brak możliwości odwołania się gminy od decyzji Komisji, przyznającej krakowskie nieruchomości stronie kościelnej, tj. opactwu cystersów i parafii Bazyliki Mariackiej. Do NSA trafiły łącznie cztery skargi Gminy Kraków, dotyczące orzeczeń wydanych przez komisję majątkową na posiedzeniach niejawnych, a pozbawiających gminę nieruchomości wielkiej wartości.
Prezydent Krakowa wywodził w skardze kasacyjnej, że komisja jest organem administracji publicznej, a jej orzeczenia powinny podlegać zaskarżeniu. Powoływał się przy tym na zawartą w konstytucji zasadę dwuinstancyjności postępowania.
Formalną skargę Gminy Kraków na brak możliwości odwołania od decyzji rządowo-kościelnej Komisji Majątkowej rozpatrywał w listopadzie ub.r. Naczelny Sąd Administracyjny. Rozprawę jednak odroczył, ponieważ zdecydował, że sprawę zbada skład siedmioosobowy.
W marcu br. skład siedmioosobowy NSA zawiesił postępowanie do czasu rozpoznania przez TK wniosku z 22 stycznia 2009 r. grupy posłów na Sejm RP VI kadencji o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP niektórych przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP.
"Chcemy złożyć do TK również nasz wniosek, ponieważ wniosek posłów nie obejmuje regulacji dotyczących stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich i przepisów wprowadzających ustawy samorządowe. Ich zbadanie przez Trybunał może mieć istotne znaczenie dla racjonalnej gospodarki nieruchomościami przez gminę" - mówił podczas pierwszego czytania projektu uchwały pełnomocnik prezydenta ds. prawnych Andrzej Oklejak.
W sprawie planowanego wystąpienia Rady Miasta Krakowa do Trybunału Konstytucyjnego notę wydał Rzecznik Prasowy Archidiecezji Krakowskiej ks. dr Robert Nęcek. W przekazanym wówczas PAP dokumencie podkreślił, że "z niepokojem należy przyjąć aktywność przedstawicieli Prezydenta Miasta Krakowa i prezydencki projekt zaskarżenia decyzji Komisji Majątkowej, działającej przy MSWiA".
"Komisja ta, działająca na wzór sądu polubownego, w myśl obowiązującego prawa ma zadośćuczynić krzywdom wyrządzonym instytucjom kościelnym w okresie PRL-u. Trudno po wielu latach niesprawiedliwości dyskredytować decyzje tejże komisji" - zaznaczył rzecznik.
Przypomniał bezprawne działania organów PRL, "które w okresie totalitarnym bez jakiejkolwiek ówczesnej podstawy prawnej rabowały majątek Kościoła", stwierdził, że instytucje kościelne starają się o odzyskanie utraconego mienia w imię sprawiedliwości, i wyraził przekonanie, że "nagonka na pokrzywdzone instytucje kościelne" i niepotrzebne dzielenie społeczeństwa odbywa się z pobudek politycznych (chodziło o wybory do Parlamentu Europejskiego - PAP).
Komisja majątkowa działa na podstawie ustawy z 1989 r. W jej skład wchodzi dwanaście osób; po sześciu przedstawicieli rządu i Episkopatu. Komisja zajmuje się zwrotem majątków, które zgodnie z ustawą z 1950 r. - nie podlegały nacjonalizacji, gdyż nie przekraczały 50 hektarów. Często jednak je odbierano, nie wystawiając żadnych pokwitowań.
W stosunku do krakowskich nieruchomości Komisja Majątkowa wydała 36 orzeczeń dotyczących nieruchomości Skarbu Państwa i 20 orzeczeń dotyczących nieruchomości komunalnych. Roszczenia Kościoła dotyczące Krakowa obejmują jeszcze osiem nieruchomości (lub odszkodowania za nie), roszczenia gminy żydowskiej - osiem kamienic.
Pod koniec czerwca podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu dokonano weryfikacji zasad działania Komisji Majątkowej, która zajmuje się zwrotem bezprawnie znacjonalizowanych w PRL dóbr kościelnych.
Najważniejsze zmiany to: uczestnictwo w postępowaniu o zwrot nieruchomości wojewody, na którego terenie się ona znajduje, wyceny nieruchomości budzące wątpliwości będą przekazywane przez Komisję Majątkową stosownym organizacjom rzeczoznawców majątkowych, a wykaz wniosków pozostałych do rozpatrzenia zostanie zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej MSWiA. Podpisana deklaracja "ma zapewnić rzetelne i sprawne funkcjonowanie Komisji oraz pełną przejrzystość podejmowanych przez nią decyzji".
Prokuratura Okręgowa w Gliwicach bada sprawę ewentualnej korupcji w Komisji Majątkowej MSWiA.(PAP)
hp/ wkr/ woj/
