"Dagarama. Powrót do przyszłości" to tytuł wystawy prezentującej futurystyczne projekty wizjonera polskiej architektury Jana Głuszaka, którą od piątku można oglądać we wrocławskim Muzeum Architektury.
Na ekspozycji można zobaczyć prace Głuszaka znajdujące się w zbiorach wrocławskiej placówki oraz projekty przechowywane przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie, z którym architekt był związany przez wiele lat, pracując m.in. jako portier tej placówki.
Po raz pierwszy wrocławska publiczność mogła się zapoznać z twórczością Głuszaka w 1968 r. podczas monograficznej wystawy w Muzeum Architektury - przypomniała kurator obecnej ekspozycji Urszula Gołota.
Pozostałością po ówczesnej wystawie jest zgromadzona przez wrocławską placówkę kolekcja licząca blisko pięćdziesiąt rysunków, szkiców oraz graficznych zapisków pomysłów i idei, sygnowanych charakterystycznym znakiem Dagarama.
"Prace te powstały w krótkim czasie, między 1962 a 1965 rokiem, przy użyciu podstawowych materiałów i najprostszych narzędzi - tuszu, węgla, pasteli czy tempery na kartonie, papierze pakowym lub na kalce, czyli tego, co było dostępne, co było pod ręką. Ujmują staranną kompozycją i stonowaną kolorystyką, a główna myśl czy idea jest zaznaczona dynamiczną i zdecydowaną kreską" - wyjaśniła kurator.
Wśród pokazywanych na ekspozycji prac można znaleźć m.in. projekty budynków mieszkalnych, których wysokość waha się od pół tysiąca do ośmiu tysięcy metrów. W takich wieżowcach mogło zamieszkać nawet milion ludzi. Zwiedzający mogą również obejrzeć plany miast, które mogą leżeć na terenach zagrożonych kataklizmem, czy gigantyczne budowle projektowane z myślą o konkretnych strefach klimatycznych. Głuszak stworzył również projekty budynków, które miałby powstać na Marsie.
Jan Głuszak (1937-2001) wizjoner architektury, poeta i filozof, posługiwał się pseudonimem artystycznym Dagarama, zmarł zapomniany w szpitalu psychiatrycznym w Straszęcinie.
Głuszak rozpoczął studiowanie architektury w Krakowie w drugiej połowie lat 50. Studiów nie ukończył z powodu choroby, jednak kilka lat spędzonych na uczelni pomogło mu skrystalizować własną drogę twórczą.
Jak wskazuje kurator wrocławskiej wystawy, najważniejszą inspiratorką twórczości Głuszaka była przyroda. "To w niej szukał uniwersalnych wzorców i rozwiązań, podziwiał jej konstrukcyjną i funkcjonalną logikę, harmonię i piękno" - przypomniała Gołota. "Niedoścignioną architekturę posiadają układy naturalne zwierzęce i roślinne, a także układy, w które są ukształtowane różne rodzaje materii nieożywionej" - pisał architekt w jednym ze swoich manifestów.
Głuszak był związany z Tarnowem, pracował m.in. jako portier w tamtejszym Muzeum Okręgowym. Oprócz projektowania futurystycznych budowli, pisał traktaty filozoficzno-architektoniczne. W 1974 r. otrzymał Nagrodę Krakowskiej Krytyki Plastycznej.
Wrocławska ekspozycja będzie czynna do 22 maja. (PAP)
pdo/ mlu/
