*Blisko 100 fotografii dzieci, od portretów i zdjęć grupowych po wojenne ujęcia najmłodszych, pochodzących z okresu od połowy XIX w. przez pierwsze dekady w. XX po okres II wojny znalazło się na wystawie Archiwum Państwowego m.st. Warszawy "Być dzieckiem...". *
Przygotowana z okazji Dnia Dziecka wystawa jest prezentowana w formie elektronicznej pod adresem www.warszawa.ap.gov.pl/bycdzieckiem.html. Do 6 czerwca można ją także oglądać w siedzibie Archiwum Państwowego m.st. Warszawy na stołecznej Starówce, na telebimie umieszczonym w witrynie kamienicy u zbiegu ul. Krzywe Koło i Nowomiejskiej.
Na ekspozycji znalazło się 98 fotografii z zasobu Archiwum pokazujących dzieci w różnym wieku, w różnym czasie i sytuacjach. Znaczna część prezentowanych zdjęć jest pokazywana po raz pierwszy. W większości są autorstwa fotografów warszawskich. Wystawa składa się z trzech części, z których każda obejmuje ponad 30 zdjęć wykonanych w innym okresie historycznym. Pierwsza poświęcona jest dzieciom z drugiej połowy XIX w. zarówno tym najmłodszym, jak i nastolatkom. Część druga pokazuje ich rówieśników w pierwszych dekadach XX w., w mieście i na wsi. Ostatnia zaś jest poświęcona dzieciom czasów II wojny światowej.
"Celem wystawy jest zwrócenie uwagi na fotografię jako źródło wiedzy historycznej oraz pokazanie, jak zmieniał się przez lata obraz dziecka. Na zdjęciach z XIX w. na pierwszy rzut oka wydaje się, iż w większości znajdują się dziewczynki. W rzeczywistości są to jednak chłopcy, którzy zgodnie z ówczesnym obyczajem do siódmego roku życia byli ubierani w stroje przypominające dziewczęce i nosili długie włosy. Zdjęcia z tego okresu to głównie fotografie portretowe, wykonane w sepii, w pracowni fotografa. Możemy na nich zobaczyć chłopców na bicyklu, w stroju ogrodnika czy w szkolnych mundurkach" - opowiadała PAP Violetta Urbaniak z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, która dokonała wyboru zdjęć na wystawę.
Obraz dziecka na fotografii zmienia się w pierwszych dekadach XX w. kiedy coraz częściej pojawiają się zdjęcia plenerowe, pokazujące już nie tylko pojedyncze dzieci, ale całe grupy najmłodszych. Często są one uwieczniane w trakcie zajęć szkolnych, bawiące się czy wypoczywające np. podczas obozów harcerskich. Wiele ze zdjęć ukazuje życie dzieci wiejskich, pozujących np. w strojach ludowych lub podczas zajęć gospodarskich.
"Fotografia z okresu II wojny ma już zupełnie inny charakter. Możemy na niej zobaczyć również dzieci bawiące się, jednak także pracujące jako np. gazeciarze. Na wystawie pokazujemy również jak w pewnym sensie zmieniała się rola dziecka, które stopniowo jakby wchodziło w rolę dorosłego, a nawet walczyło, co widzimy w ostatnim fragmencie wystawy poświęconym Powstaniu Warszawskiemu i dzieciom na jego barykadach czy np. w kuchni powstańczej. W XIX w. dziecko jest ściśle związane z rodziną, w początkach XX już jest bardziej samodzielne, pojawia się w grupie rówieśniczej, natomiast II wojna jest takim przełomem, kiedy dziecko staje się niemal młodym dorosłym" - podkreśliła Urbaniak.
Archiwum apeluje również do warszawiaków, którzy mają w swoich rodzinnych zbiorach fotografie podobne do prezentowanych na wystawie, wykonane w Warszawie i na terenie Mazowsza w XIX oraz w pierwszej połowie XX w. , aby zechcieli je przekazać do zbiorów placówki. Jak zaznaczają przedstawiciele Archiwum, otrzymane zdjęcia mogłyby stworzyć wirtualny zbiór fotografii dziecięcej, udostępniony na stronie internetowej placówki wraz z informacją o ofiarodawcach.
Fotografie można przekazywać w formie oryginalnej, czasowo do skopiowania lub też na stałe do Archiwum Państwowego m.st. Warszawy w celu naukowego opracowania i udostępniania. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt z Archiwum Państwowym m.st. Warszawy, ul. Krzywe Koło 7, 00-270 Warszawa, tel. (22) 635 92 42 wew. 117, email edukacja@warszawa.ap.gov.pl. (PAP)
akn/ abe/
