Kiszka szwedzka, miody przelewickie i chleb wiejski wojenny - to produkty z zachodniopomorskiego, które w ubiegłym roku trafiły na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Od 2006 r. na liście znajduje się w sumie 16 produktów z zachodniopomorskiego. Są wśród nich także m.in. wytwarzane od lat według oryginalnych receptur produkty piekarnicze, w tym szczecińskie pierniki, przetwory ekologiczne, np. konfitury z róży, miody, ogórki kiszone czy puszka słynnego paprykarza szczecińskiego.
"Na obszarze Pomorza Zachodniego nastąpiło +wymieszanie+ tradycyjnych receptur, które przywozili osadnicy (po drugiej wojnie światowej - PAP), i dostosowanie ich do miejscowych realiów, chociażby ze względu na używane surowce" - powiedział PAP marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz. "To sprawiło, że nasze produkty są ciekawe i oryginalne, a na pewno smaczne. Mogę o tym śmiało zapewnić, bo podczas licznych prezentacji kulinarnych błyskawicznie znikają ze stołów" - dodał Geblewicz.
Oryginalnym produktem jest kiszka szwedzka, potrawa pochodząca z miejscowości Szwecja niedaleko Wałcza. Podstawowym składnikiem potrawy są ziemniaki włożone do kiszki. Do farszu dodaje się również boczek wędzony, cebulę i przyprawy, zazwyczaj kiszkę się również smaży.
Wieś Szwecja leżąca niedaleko Wałcza została założona pod koniec XVI w. Osiedlili się tam niemieccy gospodarze pochodzący z Pomorza. Przywieźli oni ze sobą zwyczaje i tradycje, także te kulinarne oparte głównie na ziemniakach. Pod koniec drugiej wojny światowej funkcjonowała w Szwecji gorzelnia, w której z ziemniaków produkowano spirytus. Ziemniaki były również podstawowym składnikiem kulinarnej specjalności przedwojennych mieszkańców Szwecji - kiełbasy. Robiono ją wtedy ze starych surowych ziemniaków, kaszy jęczmiennej, soli, ryżu, cynamonu i majeranku.
Miody przelewickie, także uznane za produkt regionalny, są bogate w aromat i wartości odżywcze. Tradycja ich wytwarzania sięga lat 40. XX w. Miody przelewickie to kilka odmian m.in. wielokwiatowy, lipowy, nektarowo-spadziowy, rzepakowy, gryczany, wrzosowy czy bławatkowy. Surowiec wykorzystywany do produkcji miodów pochodzi głównie z wolnego od zanieczyszczeń terenu Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach.
Historia miodów przelewickich sięga 1946 r., kiedy we wsi Kłodzino osiedliła się rodzina z Wielkopolski, która przywiozła ze sobą sześć pszczelich rodzin. Od tego czasu w gminie Przelewice coraz więcej osób hodowało pszczoły i wyrabiało z nich miody, w połowie lat 80. trudniło się tym ponad 50 osób. Obecnie w Przelewickim Kole Pszczelarskim skupieni są hodowcy zajmujący się blisko tysiącem tzw. pni pszczelarskich, z których otrzymują m.in. miody.
Tradycja wypiekania chleba wiejskiego wojennego przez mieszkańców gminy Chociwel w województwie zachodniopomorskim rozpoczęła się w połowie lat 50. Jak wspominają mieszkańcy gminy, chleb według specjalnej receptury zaczęto piec, dlatego że w sklepach brakowało pieczywa.
Receptura chleba wiejskiego wojennego pochodzi jeszcze z czasów drugiej wojny światowej. Przygotowanie chleba zaczyna się od zrobienia zakwasu w glinianym naczyniu. Następnie łączy się ze sobą m.in. zaczyn, mąkę żytnią, sól i ziarna żyta. Wyrośnięte ciasto chlebowe piecze się w temperaturze około 200 stopni Celsjusza. Gotowy chleb ma intensywny zapach, skórkę z widocznymi ziarnami żyta i jest lekko brązowy.
Produkcja regionalna jest olbrzymim narzędziem promocji - potrawy stają się atrakcjami turystycznymi. Specyfiką tego rodzaju produktów jest ich unikalność. Z zasady nie są wytwarzane na masową skalę.
Województwo zachodniopomorskie należy do Europejskiej Sieci Dziedzictwa Kulinarnego, której znak jest rozpoznawalny w całej Europie. Jeżeli dana restauracja ma taki symbol, oznacza to dla turysty, że tu właśnie otrzyma oryginalny produkt.
W krainie jezior, Drawskim Parku Krajobrazowym, licznie odwiedzanym przez turystów, sławę zdobyły wytwarzane od wielu pokoleń miody drahimskie. W starostwie drahimskim i okolicy, która obfituje w ogromne wrzosowiska, piękne aleje starych lip, akacjowe zagajniki, uprawy rzepaku i gryki, produkuje się aromatyczny, najwyższej jakości miód.
Zachodniopomorskie to też regionalne produkty z warzyw i owoców. Jeziorowy ogórek kiszony powstaje nad Jeziorem Młyńskim w Kaliszu Pomorskim. Niespotykany smak ogórków to ponoć efekt trzymania beczek z nimi w wodach jeziora co najmniej trzy miesiące, a czasem nawet dwa lata.
Konkuruje z nim ogórek kołobrzeski, któremu smak i zapach nadają mikroelementy zawarte w naturalnej solance ze źródeł solankowych znajdujących się na wyspie Solnej w Kołobrzegu.
Inny kiszony przysmak to kapusta kiszona z beczki. Swoją specyficzną wartość zawdzięcza surowcom wyprodukowanym we własnym z zachowaniem naturalnych metod upraw bez nawożenia chemicznego oraz tradycyjnej metodzie kiszenia i przechowywania. Kapusta jest kiszona tylko z dodatkiem soli. Po ukiszeniu dodaje się surową utartą marchew, która nadaje kapuście chrupkość i przyjemny posmak.
Szczególnie cukiernicy doceniają konfiturę szczecińską z owoców róży czy z płatków róży, ucieranych z cukrem. Przysmak ma kilka odmian - może być np. przesmażany albo w gęstym syropie. Przetwory z róży stosuje się do herbaty, jako nadzienie pączków, do ciast, deserów, galaretek oraz sosów.
Pierniki szczecińskie miały swoją zasłużona markę już w połowie XIX w. Zazwyczaj pokryte są polewą czekoladową lub cukrową. Przed II wojną światową powstał na Pomorzu zwyczaj przystrajania choinek kolorowymi piernikami szczecińskimi w różnych kształtach.
Region szczyci się też gotowymi daniami. Należy do nich pasztecik szczeciński. Jego historia sięga końca lat 60. XX wieku. Pasztecik to rodzaj smażonego ciasta drożdżowego, nadziewanego mieszankami mięsnymi bądź jarskimi. Podaje się go zazwyczaj z czystym czerwonym barszczem.
Najsłynniejszą jednak w Polsce, a także na świecie potrawą, która powstała w regionie zachodniopomorskim jest paprykarz szczeciński. To kultowa konserwa ze zmielonym mięsem rybim, ryżem, cebulą i koncentratem pomidorowym. Powstała w latach 60. ubiegłego wieku. W czasach świetności eksportowano ją do 32 krajów. Paprykarz był nieodzowny na wszystkich biwakach i wyjazdach wakacyjnych pod namiot.(PAP)
epr/ res/ mow/
