Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami to dokument strategiczny. Zapisano w nim co musi zostać być zrobione, przez kogo i ile to będzie kosztować - mówił na środowym posiedzeniu senackiej komisji kultury wiceminister MKiDN Piotr Żuchowski.
Obowiązek stworzenia Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami nałożyła na ministra kultury ustawa o zabytkach z 2003 roku. "To dokument stricte strategiczny, który rozpisuje na lata pewne działania - co ma być zrobione, przez kogo i za jakie pieniądze" - tłumaczył w Senacie wiceminister kultury.
Podstawowym celem powstałego dokumentu jest - jak mówił w środę Żuchowski - wzmocnienie roli dziedzictwa kulturowego w świadomości Polaków. Jak zauważył, program ma też na celu zdefiniowanie aktualnych problemów dotyczących obszaru ochrony zabytków.
Żuchowski mówił też o stosunku społeczeństwa polskiego do dziedzictwa kulturowego.
Badanie Narodowego Instytutu Dziedzictwa z 2011 roku wykazało, że 14 proc. społeczeństwa deklaruje całkowity brak zainteresowania zabytkami. Co dziesiąty badany uważa, że zabytki w żaden sposób nie wpływają na poprawę życia lokalnych społeczności, zdaniem 7 proc. respondentów zabytki mają negatywny wpływ na standard życia, bo wymagają ciągłych wydatków, a 4 proc. ankietowanych uważa, że zabytki ograniczają rozwój infrastruktury regionu. 19 proc. badanych zadeklarowało bierność w sytuacji, gdy byliby świadkami niszczenia zabytków. 20 proc. uczestników badania nie znało żadnego zabytku w okolicy, gdzie mieszka.
Nawet specjaliści od zagadnień ochrony zabytków, nie wiedzą dokładnie ile ich w Polsce jest i w jakim są stanie. Od 2009 roku prowadzony jest program weryfikacji Rejestru Zabytków, pod koniec marca 2013 roku zweryfikowanych było 51 tys. 817, czyli ponad 80 proc. wszystkich. Okazało się, że 2 597 obiektów należy skreślić z rejestru, ponieważ już nie istnieją, 547 na skutek niszczenia utraciło wartość zabytkową, a 2 257 z nich uznano za skrajnie zagrożone.
Wprowadzenie tych danych do Rejestru Zabytków to jedno z zadań na lata 2013-16 Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami. Planowana jest też dalsza weryfikacja rejestru, a także opracowanie raportu o stanie zachowania zabytków. Zostanie też opracowany i wprowadzony internetowy, powszechnie dostępny system informacji o zabytkach, który, zdaniem autorów programu, pozwoli na lepszy przepływ informacji pomiędzy organami ochrony zabytków a lokalnymi społecznościami.
Żuchowski zauważył też, że ciągle spotyka się z pytaniami o to, dlaczego w Krajowym Programie Ochrony Zabytków i Opiece nad Zabytkami nie uwzględniono zmian systemowych w służbach ochrony zabytków, czyli - scalenia tych służb. Chodzi o postulaty środowiska służb konserwatorskich o to, by - jak mówił Żuchowski - wojewódzcy konserwatorzy zabytków nie podlegali wojewodzie, ale - ministrowi kultury, a bezpośrednio - służbom Generalnego Konserwatora Zabytków.
"Liczę na to, że przyszły rok, kiedy Krajowy Program Ochrony Zabytków będzie już funkcjonował, będzie rokiem przygotowania scalenia służb konserwatorskim" - zapowiedział Żuchowski.
Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami obejmuje lata 2013-2016.(PAP)
agz/ aszw/ ls/
