Chętnych seniorów do pracy nie brakuje – według raportu SeniorApp (to aplikacja mobilna dla starszych osób potrzebujących) w ciągu roku liczba osób 60+ zainteresowanych dodatkową pracą wzrosła o 27 proc.
Do kontynuowania pracy motywuje ich przede wszystkim sytuacja materialna, ale i zmiany prawne.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Aktywność zawodowa do 75. roku życia?
Raport wskazuje, że w takich państwach jak Islandia, Japonia, Nowa Zelandia, Szwecja, Estonia, Holandia, Niemcy, Czechy, Dania i Szwajcaria aktywność zawodowa osób w wieku 55-64 lata przekracza 74 proc. (dane OECD za II i III kwartał 2023 r.).
W Polsce ten wskaźnik wynosi 58,4 proc., co daje nam dalszą pozycję nie tylko za Islandią (82,8 proc.), ale też za średnią unijną (64,2 proc.).
"Nasz kraj wyprzedzają też m.in. Norwegia (73,4 proc.), Portugalia (67,7 proc.), Słowacja (67,3 proc.), Wielka Brytania (65,3 proc.), USA (64,5 proc.) czy Chile (61,1 proc.)" – wskazuje w komunikacie Grupa Progres, agencja pracy stałej i tymczasowej.
Sytuacja w Polsce może się jednak poprawić dzięki planowanym zmianom w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nowe przepisy mają wspierać zatrudnianie osób po 60. roku życia (kobiety) i 65. roku życia (mężczyźni), w tym także emerytów.
Firmy, które zatrudnią seniora na 3-letnią umowę o pracę, przez dwa lata będą otrzymywać comiesięczne dofinansowanie w wysokości ok. 2150 zł (łącznie ok. 51 600 zł).
Do tej pory osoby starsze często nie miały wielkich szans na etat po 60-tce. Co gorsza, nie były nawet zapraszane na rozmowy kwalifikacyjne. Firmy myślały o nich jedynie w kategorii emerytów, a nie kandydatów, których warto przyjąć do zespołu. To na szczęście zaczyna się zmieniać, bo co piąta firma chce zatrudniać starszą kadrę - ocenia prezes Grupy Progres Cezary Maciołek.
Jak dodaje, proponowane dofinansowanie do zatrudnienia silversa, to dobra wiadomość nie tylko dla firm, ale i dla tych, którzy mimo nabytego prawa do świadczeń wypłacanych przez ZUS, nadal chcą pracować.
- Biorąc pod uwagę ich wiedzę i doświadczenie, z pewnością będą konkurencyjni i mogą mieć przewagę nad młodszymi osobami, bo kandydatów z kompetencjami na rynku pracy brakuje - uważa Maciołek.
Praca często koniecznością, nie wyborem
W 2022 r. pracowało w Polsce ponad 1,4 mln osób w wieku 60-89 lat (dane BAEL). Wskaźnik aktywności zawodowej 60-89 latków wynosił 15,7 proc., a zatrudnienia 15,5 proc.
Wśród aktywnych zawodowo seniorów przeważali mężczyźni (67,1 proc.). Jednocześnie biernych zawodowo w wieku 60-74 lata było aż 5,5 mln. Główne przyczyny bierności to emerytura oraz choroba lub niepełnosprawność.
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej wprowadziła usługi sąsiedzkie jako nową formę usług opiekuńczych. Coraz popularniejsze staje się też prowadzenie niezarejestrowanej działalności, co pozwala dorobić maksymalnie 75 proc. minimalnego wynagrodzenia bez rozliczania z fiskusem i opłacania składek ZUS. Dla seniorów to często sposób na podreperowanie domowego budżetu.
Od marca 2024 r. minimalna emerytura wynosi 1780,96 zł brutto, a średnie świadczenie to 3482,63 zł brutto (marzec 2023 r.). Największy odsetek emerytur (13,8 proc.) to kwoty między 2200,01 zł a 2600 zł. Ponad 7 tys. zł otrzymuje 258,8 tys. osób, a powyżej 10 tys. zł – 36,9 tys. – wyliczają autorzy raportu.
Z badania SeniorApp wynika natomiast, że wielu seniorom emerytura nie wystarcza im na godne życie. 21 proc. potrzebuje wsparcia finansowego, dla 51 proc. problemem są ceny usług medycznych, a dla 43 proc. ceny leków są zbyt wysokie. Co trzeci senior ocenia, że jego sytuacja materialna pogorszyła się w ostatnim roku, a poprawę odnotowało tylko 14 proc.
– Kwestie materiale są z pewnością jednym z kluczowych powodów, dla których seniorzy decydują się na podjęcie zatrudnienia. Innym jest po prostu chęć pracy, kontaktu z ludźmi i czucia się potrzebnym – zauważa Cezary Maciołek.
Podkreśla, że jeszcze kilka lat temu pracownicy tymczasowi po 60. roku życia zgłaszali się do Grupy Progres głównie w kwestiach związanych z przejściem na emeryturę.
– Obecnie, zamiast siedzieć w domu, często pytają o możliwość kontynuowania pracy. Co więcej, rośnie liczba osób z grupy 60+ biorących udział w rekrutacji – przekonuje.
Dodaje jednak, że nie w każdej branży i nie na każdym stanowisku zatrudnienie jest możliwe, bo w wielu przypadkach wymagane jest bardzo dobry stan zdrowia, czy siła fizyczna, ale obecny rynek pracy daje starszym wiele możliwości zarabiania. – Granica przejścia na nią przesuwa się i mimo że nie jest ona sformalizowana, to dla sporej części osób 75. rok życia to nowe 65 lat – uważa Maciołek.
Które branże są najbardziej otwarte na seniorów?
Wieloletnie doświadczenie specjalistów takich jak lekarze, prawnicy, nauczyciele czy finansiści od lat jest cenione niezależnie od ich wieku.
Otwartość na zatrudnianie starszych pracowników widać też w handlu, logistyce, pielęgniarstwie, wśród kierowców i na produkcji. Dane Grupy Progres wskazują, że to sektory zatrudniające tymczasowo najwięcej osób 50+ i 60+.
Z kolei statystyki GUS za 2021 r. pokazują, że największy odsetek pracowników powyżej 50. roku życia był w branżach:
- wytwarzanie i zaopatrywanie w energię (47,6 proc. zatrudnionych ogółem),
- rolnictwo (45,9 proc.),
- obsługa rynku nieruchomości (43,8 proc.),
- opieka zdrowotna i pomoc społeczna (40,3 proc.).
Najmniej, bo niespełna 10 proc., w sektorze informacji i komunikacji. W pozostałych branżach odsetek ten wahał się między 20 proc. a 40 proc.