Kapitał własny. Składniki majątku firmy

Jeśli właściciele wnoszą do firmy jakieś aktywa i mają prawo do czerpania zysków z tej działalności, a jeśli będzie ona zlikwidowana do zwrotu kapitału, to kapitał, który wniesiony jest na początku, jest kapitałem własnym.

Kapitał własny nie jest tym samym co konkretne składnikami majątku. Kapitał własny jest bowiem tym, co ma pokrycie w składnikach majątkowych. Kapitałem własnym nie będą więc pieniądze zgromadzone na rachunkach bankowych albo środki trwałe. Kapitał własny to po prostu równowartość majątku.

Zależnie od tego jaką formę organizacyjno-prawną ma jednostka, kapitał może występować też pod nazwą funduszu. Najczęściej tej nazwy używa się w przypadku przedsiębiorstw państwowych oraz spółdzielni.

Mówiąc o kapitale (funduszu) własnym, wyróżniamy:

• Kapitał (fundusz) wniesiony (powierzony) – jest to pieniężny i rzeczowy wkład, który wnoszą właściciele do jednostki w chwili jej założenia. Kapitał ten może być podwyższany lub obniżany.
• Kapitał (fundusz) wypracowany – który tworzony jest z zysku, który jest wypracowywany przez jednostkę.

Na kapitał własny może składać się:

• Kapitał (fundusz) podstawowy, który jest zależny od rodzaju spółki. Wysokość kapitału podstawowego musi być określona w umowie, którą sporządza się w formie aktu notarialnego. Kapitał taki podlega wpisowi do rejestru sądowego. Wyjątkiem są spółki osobowe prawa cywilnego. W tym przypadku wystarczy określić wysokość kapitału podstawowego w umowie wspólników.
• Należne wpłaty na kapitał podstawowy, którymi są zdeklarowane (należne), lecz ale wciąż niewniesione wkłady, przeznaczone na kapitał podstawowy. Ten element nie występuje w spółkach z o.o.
• Udziały, akcje własne. Chodzi tutaj o udziały lub akcje, które zostały nabyte w związku z zaspokojeniem roszczeń spółki względem wspólnika poprzez przeprowadzenie egzekucji.
• Kapitał (fundusz) zapasowy. Tutaj regulacje są różne zależnie od formy organizacyjno-prawnej jednostki. W przypadku spółek akcyjnych jego utworzenie jest obowiązkiem. Trzeba na to przeznaczyć 8% zysku netto za rok obrotowy aż do momentu, gdy kapitał zapasowy osiągnie przynajmniej 1/3 kapitału zakładowego.
• Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny dotyczy jednostek prowadzących ewidencję bilansową aktywów finansowych.
• Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, które tworzy się na podstawie dopłat wspólników w sp. z o.o.
• Zysk lub strata z lat ubiegłych.

Wskaźnik kapitału własnego pozwala też obliczyć rentowność firmy bez brania pod uwagę, np. kredytów czy pożyczek. Pozwala to obliczyć rentowność netto ze sprzedaży, rotację aktywów, strukturę kapitałów. System taki pozwala obliczyć zmiany zachodzące w rentowności firmy.