Niekorzystne zmiany w opodatkowaniu spółek cywilnych i jawnych

Spółki osobowe to popularna forma prowadzenia działalności gospodarczej dla małych i średnich przedsiębiorców.

Przemawia za tym duża elastyczność zasad ich funkcjonowania, stosunkowo niskie koszty administracyjne i – co istotne – brak opodatkowania samej spółki podatkiem dochodowym.

Dochód osiągnięty w ramach spółki jest bowiem przypisywany wspólnikom i opodatkowany w ich rękach odpowiednio do ich udziału w zyskach.

Nowe regulacje w zakresie opodatkowania spółek osobowych mają wejść w życie od 1 stycznia 2011 r.

Tyle tylko, że – poza ogólną zasadą transparentności podatkowej spółek osobowych – trudno w ustawach o podatkach dochodowych zaleźć przepisy regulujące skutki podatkowe tak istotnych zdarzeń jak tworzenie, likwidacja czy zmiana składu osobowego spółki osobowej.

Brak odpowiednich regulacji wypełniany był dotychczas przez sądy administracyjne oraz organy podatkowe, które przedstawiały interpretacje przepisów, pozwalające niekiedy na uzyskanie dodatkowych korzyści podatkowych. Niedługo może się to jednak zmienić.

Z treści założeń do zmian w ustawach podatkowych przygotowanych przez MF wynika, że nowe regulacje mają potwierdzać jednoznacznie neutralność podatkową wniesienia wkładu do spółki osobowej zarówno przy tworzeniu spółki, jak i w trakcie jej istnienia (w wyniku takiej czynności nie powstanie przychód podatkowy dla wspólnika wnoszącego wkład).

Niemniej nie będzie już możliwości tzw. przeszacowania wartości wkładów wnoszonych do spółki osobowej, pozwalającego często na zmniejszenie obciążeń podatkowych wspólników. Wkład wnoszony do spółki tylko wyjątkowo będzie mógł być wyceniony według wartości rynkowej, jeżeli wspólnik będzie osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i nie będzie możliwości określenia ceny nabycia lub kosztu wytworzenia przedmiotu jego wkładu do spółki.

W pozostałych przypadkach spółka będzie musiała co do zasady kontynuować amortyzację majątku, który wcześniej amortyzował wspólnik.

Inaczej określone zostaną także zasady opodatkowania wspólników w związku z likwidacją spółki lub wystąpieniem z niej wspólnika. Dotychczasowe przepisy o PIT mówiły o zwolnieniu z podatku wartości majątku zwróconego wspólnikowi występującemu ze spółki w części nieprzekraczającej wartość aktywów, które wcześniej do niej wniósł. Nowe zasady mają uzależniać opodatkowanie od rodzaju majątku zwracanego wspólnikowi.

Jeżeli w wyniku likwidacji spółki wspólnik otrzyma środki pieniężne, będą one zwolnione z podatku. Jeżeli jednak będą to inne składniki majątku, wówczas powstanie przychód podatkowy, który będzie mógł być pomniejszony o wydatki na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu wniesionego przez wspólnika do spółki.

Rozróżnienie to nie będzie miało zastosowania w przypadku wystąpienia tylko niektórych wspólników ze spółki (bez jej likwidacji).

Tacy wspólnicy nie będą korzystali ze zwolnienia także wtedy, gdy od spółki dostaną środki pieniężne. W przypadku wspólników będących osobami fizycznymi dochody powyższe mają być traktowane jako dochody kapitałowe, o których mowa w art. 30b ustawy o PIT.

Nowe regulacje w zakresie opodatkowania spółek osobowych mają wejść w życie od
1 stycznia 2011 r. W tej chwili wszystko wskazuje na to, że będą one mniej korzystne od aktualnie obowiązujących. Co gorsza, wydaje się, że niektóre rozwiązania będą komplikowały prowadzenie działalności w tej formie.

Nie jest do końca jasne, czy obejmą one także tych wspólników, którzy wniosą do spółki wkłady przed wejściem w życie proponowanych zmian. Niemniej przy ich wprowadzaniu powinna być zachowana zasada nie działania prawa wstecz.

• Wspólnicy rozwiązanej spółki odzyskają nadpłatę VAT
  • Co powinna zawierać umowa spółki cywilnej?
  • Śmierć wspólnika, a istnienie spółki cywilnej

Autor jest doradcą podatkowym z działu doradztwa podatkowego kancelarii Domański Zakrzewski Palinka