Obowiązek podatkowy VAT 2014, czyli kiedy rozliczyć podatek od sprzedaży?

Z początkiem 2014 r. nastąpiło wiele zmian w VAT dotyczących m.in. zasad dokumentowania transakcji oraz rozliczania VAT-u od sprzedaży. W ich wyniku zmianie uległ także moment pojawiania się obowiązku podatkowego, czyli terminu, który nakazuje podatnikowi rozliczenie VAT-u. Jak wygląda obecnie?

Obowiązek podatkowy to inaczej obowiązek rozliczenia VAT. Moment, w którym się pojawia decyduje wprost o przypisaniu podatku z danej transakcji do danego okresu rozliczeniowego. Jeśli obowiązek podatkowy występuje np. 10 lutego, to oznacza, że podatek należy rozliczyć za luty lub za I kwartał – w przypadku firm rozliczających się kwartalnie.

W 2014 r. moment powstania obowiązku podatkowego VAT ma znaczenie zarówno dla sprzedawcy, jak i nabywcy. Sprzedawca musi wiedzieć kiedy powstaje obowiązek podatkowy, aby na jego koncie nie powstała zaległość podatkowa z tytułu VAT. Z kolei nabywca musi wiedzieć kiedy powstaje obowiązek podatkowy u sprzedawcy, ponieważ ten termin decyduje o jego prawie do odliczenia VAT od zakupu (o ile otrzymał fakturę).

Zasady dotyczące powstawania obowiązku podatkowego VAT w 2014 r. z tytułu sprzedaży towarów lub usług uległy zmianie. Poniżej przedstawiamy poprzednią zasadę ogólną oraz obecną.

• Do końca 2013 r. według ogólnej zasady obowiązek podatkowy VAT powstawał w momencie wystawienia faktury dokumentującej daną transakcję. Z uwagi na to, że podatnik miał 7 dni na wystawienie faktury licząc od dnia wykonania usługi, mógł do pewnego stopnia decydować o tym kiedy rozliczy VAT. Np. jeśli usługa została wykonana 29 listopada, to można było albo wystawić fakturę w listopadzie i rozliczyć VAT za listopad, albo wystawić ją w grudniu i VAT rozliczyć za grudzień.
• Od 1 stycznia 2014 r. obowiązek * *podatkowy według ogólnej zasady powstaje z chwilą dostawy towaru lub wykonania usługi. Oznacza to, że poza określonymi wyjątkami moment powstania obowiązku podatkowego nie ma już związku z datą wystawienia faktury. Podatnik nie ma możliwości modyfikowania okresu, za który rozlicza VAT.

Oczywiście jest to ogólna zasada, czyli dotycząca tych transakcji, dla których przepisy nie przewidują szczególnych zasad. Najważniejszy wyjątek od ogólnej zasady dotyczy przedpłat. VAT należy rozliczyć wówczas, gdy sprzedawca otrzymał przed sprzedażą:

• całość należności,
• zaliczkę.

VAT rozlicza się wtedy w odniesieniu do zapłaconej kwoty według terminu jej otrzymania.

Drugi ważny wyjątek wiąże obowiązek podatkowy z wystawieniem faktury. Dotyczy on tylko wybranych rodzajów transakcji. Od początku 2014 r. według terminu wystawienia faktury należy rozliczyć VAT dotyczący m.in.:

• tzw. mediów, czyli dostaw prądu, gazu, wody, ogrzewania, itp.,
• świadczenia usług telekomunikacyjnych, np. dostępu do Internetu,
• najmu, dzierżawy, leasingu,
• ochrony osób, a także ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
• stałej obsługi prawnej i biurowej,
• świadczenia usług budowalnych i budowlano-montażowych,
• dostawy książek drukowanych (oprócz map, ulotek, gazet, czasopism, magazynów),
• usług drukowania książek (oprócz map, ulotek, gazet, czasopism, magazynów).

Innymi słowy, VAT z faktur wystawianych za tego rodzaju usługi należy rozliczyć według daty wystawienia faktury.

Nowe zasady powstawania obowiązku podatkowego są także ważne dla nabywcy. Dzieje się tak dlatego, że nabywca uzyskuje prawo do odliczenia VAT w rozliczeniu za okres, w którym u sprzedawcy pojawił się obowiązek podatkowy, ale nie wcześniej niż w okresie, w którym otrzymał fakturę. Alternatywnie, VAT można rozliczyć także w dwóch kolejnych okresach.

Jest to szczególnie ważne wówczas, gdy nabywca otrzymuje fakturę przed dostarczeniem towaru, wykonaniem usługi lub płatnością (nowe przepisy dopuszczają taką opcję). Wówczas VAT-u z niej odliczyć nie można, dopóki nie pojawi się obowiązek podatkowy u sprzedawcy, czyli nie nastąpi sprzedaż lub zapłata.

Więcej o zmianach w VAT