Odsetki maksymalne. Jak są wyznaczane?

Swoboda zawierania umów zakłada, że umowa może być zawarta w sposób dowolny. Co za tym idzie, możemy też ustalić samodzielnie wysokość odsetek, które będą naliczane na wypadek opóźnień w spłacie.

Mówiąc najprościej odsetki to pieniądze, które są wynagrodzeniem za to, że korzystamy z kapitału kogoś innego. Czasem są więc nazywane odsetkami kapitałowymi. W przypadku gdy odsetki są sankcją za przekroczenie terminu płatności, są to* odsetki za omówienie*. I to niezależnie od tego, czy jest to opóźnienie związane z płatnością za transakcję handlową, czy też w każdym innym przypadku.

Odsetki można zastrzec w umowie, mogą one wynikać z sądowego orzeczenia albo decyzji, która została ustalona pomiędzy danymi stronami. Wysokość odsetek może być też określona przez przepisy prawa. W zależności od przepisów prawa mogą to być odsetki ustawowe albo* odsetki naliczane za opóźnienie* lub też* odsetki umowne*. Te ostatnie zależą od ustaleń, które poczyniły strony danej transakcji. Nie znaczy to jednak, że takie odsetki mogą być ustalone dowolnie. Prawo skutecznie ogranicza ich maksymalną wysokość.

Są jeszcze odsetki podatkowe. Płaci się je w przypadku zwłoki w podatkach. Kwota takich odsetek to 200 procent podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, która jest ustalana zgodnie przez NBP i dodatkowych 2 proc. Nie może przekraczać ona 8 proc. To tak zwana kwota kredytu lombardowego. W określonych sytuacjach* odsetki za zwłokę* można obniżyć albo podwyższyć. Mogą stanowić 50 proc i 150 proc. stawki podstawowej. Wtedy będzie to 4 proc. i 12 proc.

Odsetki ustawowe, które zawiera się w ramach umów cywilnoprawnych, muszą być wyliczone zgodnie z określonym wzorem.

Każdy wie, że mamy swobodę zawierania umów. W związku z tym może się wydawać, że nie ma sztywnych ram odnośnie wysokości odsetek, które są ustalone. Trzeba wiedzieć, że odsetki, które zostaną ustalone przez strony, nie mogą być wyższe niż odsetki maksymalne.

Maksymalna wysokość odsetek pobieranych za opóźnienie nie może być wyższa niż dwukrotność odsetek umownych za opóźnienie, czyli 14 proc. W przypadku odsetek kapitałowych, które wynikają z czynności prawnej, nie mogą one być wyższe niż dwukrotność odsetek ustawowych. Stanowi je suma stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych, czyli 10 proc. W sytuacji, gdy wysokość odsetek, które wynikają z czynności prawnej, jest wyższa od odsetek maksymalnych, wtedy wierzyciel ma prawo zażądać jedynie odsetek maksymalnych.

Stopa procentowa, której używa się do wyznaczania odsetek, może być stała albo może zmieniać się w czasie. Polskie banki stosują stałą stopę najczęściej do depozytów, a także kredytów konsumpcyjnych z krótkim terminem spłaty. Stopa zmienna stosowana jest w przypadku kredytów o długim terminie. Odsetki są wtedy obliczane jako suma stawek: referencyjnej WIBOR, EURIBOR i LIBOR o tenorze, który jest odpowiedni dla okresu kredytu u konkretnej marży, która jest dodawana do stawki referencyjnej.