Zgodnie z przyjętymi przez posłów poprawkami pełne odliczenia VAT przy zakupie samochodu oraz podatku zapłaconego w cenie paliwa będą dotyczyły tylko użytkowników samochodów ciężarowych (dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony) oraz dostawczych. Tym samym z ustawy został usunięty zapis - potocznie nazywany wzorem Lisaka – który określał sposób odliczania podatku VAT na podstawie ładowności pojazdów.
Za samochód dostawczy zostanie uznany pojazd samochodowy. który ma:
- jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części bagażowej ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;
- więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części bagażowej ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części bagażowej przekracza 50% długości pojazdu; długość części bagażowej mierzona jest po podłodze pomiędzy przednią szybą a tylną szybą lub drzwiami tyłu nadwozia pojazdu, w odniesieniu do dolnych krawędzi tych szyb lub najdalej wysuniętych punktów dolnych krawędzi tych szyb lub dolnej krawędzi drzwi tyłu nadwozia;
- odkrytą część bagażową
- kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu.
Dodatkowo z pełnego odliczenia podatku VAT będą mogli korzystać – jak dotychczas – posiadacze pojazdów samochodowych będących:
- pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym,
- konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą
a także w przypadku gdy przedmiotem działalności podatnika jest:
- odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub
- oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.
W pozostałych przypadkach nabywcy samochodów, którzy prowadzą działalność gospodarczą, będą mogli odliczyć 60 proc. kwoty podatku z faktury, ale nie więcej niż 6 tys. zł. Niestety, właściciel nie będzie mógł odliczać VAT zawartego w cenie paliwa.
Jeżeli ustawa wejdzie w życie zmianie ulegnie także sposób określania wymagań na podstawie, których nabywca pojazdu będzie mógł skorzystać z pełnego odliczenia podatku VAT, a kiedy jedynie do 60 procentowego limitu. Obecnie obowiązująca podstawa: wyciąg ze świadectwa homologacji lub odpis decyzji zwalniający z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji zostanie zastąpiona przez dodatkowe badanie techniczne pojazdu przeprowadzone przez okręgową stację kontroli pojazdów.
Drugą bardzo ważną kwestią, jaka zostanie uregulowana nowelizacją z 11 marca 2005 roku, jest rozliczenie podatku VAT w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami podatnik, który wystawił fakturę VAT potwierdzającą wykonanie usługi lub dostawę towarów, jest zobligowany do rozliczenia podatku należnego. Jeżeli odbiorca nie ureguluje zapłaty, wystawca faktury musi sfinansować rozliczenie podatku.
Sytuacja ulegnie zmianie dzięki wprowadzeniu do ustawy zapisów art. 89 a i b. Zgodnie z nimi - w przypadku wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, stanowiących koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym - podatnik będzie mógł skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium.
Aby skorzystać z możliwości rozliczenia podatku należnego od wierzytelności odpisanych jako nieściągalne należy spełnić następujące warunki:
- dostawa towaru lub świadczenie usług była dokonana na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, nie będącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
- wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny
- wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni
- wierzytelności nie zostały uregulowane w jakiejkolwiek formie ani nie zostały zbyte
- od daty wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności, nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została wystawiona faktura
- wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych a dłużnik, w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
Po spełnieniu powyższych warunków wystawca faktury dokonuje korekty w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym wierzytelność została odpisana jako nieściągalna i zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast gdy po dokonaniu korekty należność zostanie uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik ma obowiązek zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.
Podatnik ma obowiązek poinformowania o dokonanej korekcie właściwy dla siebie urząd skarbowy oraz w terminie 7 dni od dokonania korekty zawiadomić dłużnika o tej czynności. Równocześnie kopia zawiadomienia powinna zostać przesłana do urzędu skarbowego właściwego dla podatnika.
Jeżeli w terminie 30 dni od momentu otrzymania zawiadomienia dłużnik nie ureguluje należności, to ma obowiązek dokonać korekty odliczenia podatku naliczonego - wynikającego z nieuregulowanych faktur - za okres, w którym dokonano odliczenia. Natomiast jeżeli przed upływem tego terminu dłużnik ureguluje część należności, korekta podatku naliczonego zostanie dokonana proporcjonalnie do nieuregulowanej części należności.
W przypadku uregulowania należności po dokonaniu korekty dłużnik ma prawo do zwiększenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowano.
Nowelizacja ustawy została skierowana do Senatu, gdzie - co jest wielce prawdopodobne - wiele jej zapisów zostanie zmienionych. Szczególnie dotyczy to pojęć określających definicję samochodu dostawczego. Senatorowie chcą też, aby znowelizowana ustawa o podatku VAT weszła w życie 1 czerwca 2005 r., a nie 1 maja. Zaś przepisy dotyczące samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej, zastępujące tzw. wzór Lisaka (wzór określał, w przypadku zakupu jakich samochodów osobowych używanych do prowadzenia działalności gospodarczej, można odliczać podatek VAT) - weszły w życie 3 miesiące później. Terminy te zaakceptowało Ministerstwo Finansów.