1.3.Warszawa(PAP) - Dwaj mężczyźni z Dolnego Śląska, którzy w latach 50. chcieli wyjechać za granicę, zostali wtedy uznani przez sąd za winnych założenia organizacji chcącej siłą obalić władzę ludową i uciec z kraju z bronią; skazano ich na kary od 5 do prawie 3 lat więzienia. W środę uniewinnił ich Sąd Najwyższy.
Antoni Szuperski i Władysław Matłocha (obaj już nie żyją) byli przesiedleńcami zza Bugu, którzy trafili w okolice Świdnicy i Wałbrzycha. Na początku lat 50. ubiegłego wieku, nie czując się dobrze na Ziemiach Odzyskanych, postanowili stamtąd wyjechać - wybrali Albanię.
W wyniku donosów zostali aresztowani i oskarżeni o zawiązanie "kontrrewolucyjnej organizacji mającej na celu obalenie władzy ludowej" oraz próbę ucieczki z Polski Ludowej, w dodatku z bronią w ręku. Albanię natomiast uznano w oskarżeniu, a potem w wyroku, za kraj imperialistyczny. Obaj mężczyźni nie przyznawali się do zarzuconych im czynów.
Na mocy drakońskiego tzw. małego kodeksu karnego w 1953 r. stalinowski Wojskowy Sąd Rejonowy we Wrocławiu skazał za to Szuperskiego na 5 lat więzienia, a Matłochę na 2 i pół roku (karę zmniejszono mu potem o połowę na mocy amnestii). Wobec obu orzeczono utratę praw publicznych i przepadek całego mienia. Naczelny Sąd Wojskowy nie uwzględnił rewizji sporządzonej przez obrońcę Szuperskiego, a karę Motłochy obniżył.
Władysław Matłocha nigdy nie pogodził się ze skazującym wyrokiem i pod koniec odbywania kary w ciężkim zakładzie karnym w bydgoskim Fordonie rozpoczął głodówkę. Zmarł w ostatnim dniu odbywania kary, w więziennym szpitalu. Według akt sprawy, Szuperski nie żyje od 2000 r.
Kasację w sprawie obu skazanych sporządził poprzedni Rzecznik Praw Obywatelskich, Andrzej Zoll. Domagał się uchylenia wyroków skazujących sprzed ponad 50 lat. W środę wniosek RPO rozpoznał Sąd Najwyższy. Przedstawiciel prokuratury poparł przed sądem wniosek Rzecznika, a SN orzekł tak, jak wnosiły obie strony.
"Antoni Szuperski i Władysław Matłocha w istocie nie dopuścili się zarzucanego im przestępstwa. Skazanie ich było więc rażąco bezprawne, z rażącym naruszeniem procedury. Także Najwyższy Sąd Wojskowy zignorował tę bezprawność, a powinien umorzyć postępowanie wobec braku cech przestępstwa w działalności oskarżonych" - uzasadniał środowy wyrok sędzia SN Jan Rychlicki. (PAP)
wkt/ plo/
