"Ciepłownictwo i chłodnictwo odpowiadają za ponad połowę zużycia energii w kraju. Trzy czwarte strumienia ciepła nie pochodzi z ciepłowni systemowych. Prawie połowa produkowana jest w gospodarstwach domowych, które wykorzystują ciepło na potrzeby własnego ogrzewania. Większość tej energii pochodzi z węgla - sytuacja w ciepłownictwie jest w tu bardziej ekstremalna niż w ogrzewnictwie. W przypadku gospodarstw domowych jest duży udział gazu, ale też kategorii 'biomasa i OZE', która często oznacza biomasę niskiej jakości" - powiedział autor raportu Rafał Macuk podczas konferencji prasowej.
Jednocześnie krajowe gospodarstwa domowe zużywają 87% węgla konsumowanego przez wszystkie gospodarstwa domowe w Unii Europejskiej. W ogrzewaniu gospodarstw domowych jest też duży udział ciepła sieciowego.
"Tylko 12% budynków ma wysoki i bardzo wysoki standard energetyczny. Tych o bardzo niskim standardzie jest najwięcej [41%], co z drugiej str stanowi pewną szansę" - dodał Macuk.
"Z drugiej strony trzeba się zmierzyć z ubogimi energetycznie, którzy są głównie na wsiach. Jest to ogromne wyzwanie ze względu także na wiek budynków" - wskazała prezes Forum Energii Joanna Maćkowiak-Pandera.
Podkreśliła, że rządowy program "Czyste Powietrze" nie nakłada zbyt ambitnych standardów poprawy efektywności energetycznej w budynkach, co może poskutkować zablokowaniem dalszych zmian w tym kierunku na dłuższy czas.
Autorzy raportu wyszczególnili bariery poprawy sytuacji sektora. Barierą techniczną jest monokultura paliwowa, ale także liczba budynków. Barierą mentalną - "niedasizm", mimo, że rozwiązania są znane z innych krajów. Do tego dokłada się bariera finansowa - modernizacja wymaga nakładów, przy czym ważne jest żeby nie zostawić najuboższych poza procesem.
"Koszty redukcji tony co2 w ciepłownictwie są najwyższe. Stawiamy tezę że bez porozumienia z Brukselą w zakresie ciepłownictwa będzie trudno poradzić sobie z tematem. W Krajowym Planie dla Energii i Klimatu ciepłownictwo się pojawiło, ale traktowane jest marginalnie" - dodała Maćkowiak-Pandera.
Forum Energii zwraca uwagę, że e względu na skalę problemu i rozproszenie indywidualnych źródeł ciepła odpowiedzialność za zmiany w ciepłownictwie rozkłada się pomiędzy różne szczeble administracji rządowej i lokalnej. Brakuje zarówno długoterminowej polityki w zakresie efektywności energetycznej, jak i modernizacji ciepłownictwa oraz wskazania krajowemu przemysłowi kluczowych technologii będących fundamentem transformacji ciepłownictwa i jednocześnie źródłem rozwoju biznesowego.
Nie do końca przemyślana polityka prywatyzacji sektora ciepłownictwa pozostawiła swojemu losowi niedokapitalizowane małe systemy ciepłownicze. W efekcie obecnie około 80% przedsiębiorstw ciepłowniczych w Polsce (odpowiedzialnych za produkcję 38% ciepła systemowego) zaliczanych jest do kategorii nieefektywnych.
"Konieczne jest postawienie celów modernizacyjnych przed ciepłownictwem w perspektywie roku 2030 oraz opracowanie mechanizmów wsparcia ich realizacji oraz modeli biznesowych wprowadzających zmiany" - czytamy także w raporcie.
"Wyliczyliśmy w poprzednim raporcie, że na wszystko (w tym wymianę instalacji, rozbudowę sieci itd.) potrzeba ok. 410 mld zł do 2050 r. Przy założeniu scenariusza 'business as usual' dodatkowe wydatki ok 200 mld zł" - dodał dyrektor Forum Energii ds. Strategii Ciepłownictwa Andrzej Rubczyński.
