W ramach instrumentu przyznane zostaną państwom członkowskim dotacje o łącznej wartości 312,5 mld euro, a 360 mld euro zostanie udzielone w formie pożyczek. Polska - jak wynika z ustaleń Rady Europejskiej w lipcu br. - ma otrzymać ok. 23 mld euro w formie dotacji (w cenach stałych) i ok. 34,3 mld euro w formie pożyczek (w cenach bieżących).
"Instrument na rzecz odbudowy i zwiększania odporności [...] to nasze kluczowe narzędzie, które pozwala przekształcić bezpośrednie wyzwania związane z pandemią koronawirusa w długoterminową szansę. Państwa członkowskie potrzebują jasnych wskazówek, aby zapewnić zainwestowanie 672 mld euro w ramach instrumentu zarówno w celu natychmiastowego ożywienia gospodarczego Europy, jak i długoterminowego zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu" - powiedziała przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen.
Zaznaczyła, że KE jest gotowa wspierać państwa członkowskie w przygotowywaniu planów.
Instrument na rzecz odbudowy i zwiększania odporności ma wspierać inwestycje i reformy, które będą miały trwały, pozytywny wpływ na gospodarkę i społeczeństwo. Środki powinny sprostać wyzwaniom zidentyfikowanym w kontekście europejskiego semestru (oceny stanu gospodarki państw UE przez KE), ułatwiać transformację ekologiczną i cyfrową oraz wzmacniać potencjał wzrostu, tworzenie miejsc pracy oraz odporność gospodarczą i społeczną państwa członkowskiego, podała Komisja.
Chodzi o akumulację kapitału trwałego, ludzkiego i kapitału związany z naturą. Kapitał trwały to inwestycje w infrastrukturę, budynki, a także w badania i rozwój, patenty lub oprogramowanie. Kapitał ludzki to wydatki na zdrowie, ochronę socjalną, edukację, szkolenia i poprawę umiejętności. Kapitał związany z naturą to działania na rzecz ochrony lub odtworzenie środowiska, łagodzenia / adaptacji do zmian klimatu.
Ponadto każdy krajowy plan na rzecz odbudowy i zwiększenia odporności będzie musiał obejmować co najmniej 37% wydatków związanych z klimatem. Postęp w osiąganiu innych celów środowiskowych będzie także premiowany, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.
Plan powinien obejmować co najmniej 20% wydatków związanych z cyfryzacją (inwestycje we wdrażanie łączności 5G i gigabitowej, rozwijanie umiejętności cyfrowych, zwiększanie dostępności i wydajności usług publicznych przy użyciu nowych narzędzi cyfrowych).
Komisja zachęca państwa członkowskie do uwzględnienia w swoich planach inwestycji i reform w następujących obszarach:
- Zwiększenie mocy - Czyste technologie oraz przyspieszenie rozwoju i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
- Renowacja - Poprawa efektywności energetycznej budynków publicznych i prywatnych.
- Zrównoważony transport- Promowanie czystych technologii w celu przyspieszenia wykorzystania zrównoważonego, dostępnego i inteligentnego transportu, stacji ładowania i tankowania oraz rozbudowy transportu publicznego.
- Łączność- szybkie wprowadzenie szybkich usług szerokopasmowych do wszystkich regionów i gospodarstw domowych, w tym sieci światłowodowych i 5G.
- Modernizacja - cyfryzacja administracji publicznej i usług, w tym systemów sądownictwa i opieki zdrowotnej.
- Skalowanie - zwiększenie możliwości w zakresie chmury danych w Europie oraz rozwój najnowocześniejszych i najbardziej zrównoważonych procesorów.
- Wspieranie umiejętności cyfrowych - dostosowanie systemów edukacji do wspierania umiejętności cyfrowych oraz szkoleń edukacyjnych i zawodowych dla wszystkich grup wiekowych.
KE zaznacza, że państwa członkowskie mogą formalnie przedkładać swoje plany naprawy i odporności do oceny od momentu, gdy instrument faktycznie zacznie obowiązywać. Według prognoz przepisy, ustanawiające instrument, mają wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Termin składania planów przez poszczególne państwa upływa 30 kwietnia 2021 r.
Komisja podkreśliła, że "zachęca jednak państwa członkowskie do składania wstępnych projektów planów od 15 października 2020 r."
Wdrażanie instrumentu ma być koordynowane przez grupę zadaniową Komisji ds. Odbudowy i odporności w ścisłej współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Gospodarczych i Finansowych. Rada Sterująca, której przewodniczy przewodnicząca Ursula von der Leyen, będzie kierować grupą zadaniową pod względem politycznym, aby pomóc zapewnić spójne i skuteczne wdrażanie instrumentu.
W ramach instrumentu (funkcjonującego jako część zaproponowanego przez Komisję instrumentu Next Generation EU o wartości 750 mld euro) mają zostać przyznane państwom członkowskim dotacje o łącznej wartości 312,5 mld euro, a pozostałe 360 mld euro zostanie udzielone w formie pożyczek. W przypadku 70% z kwoty 312,5 mld euro podstawą alokacji będzie wielkość populacji państwa członkowskiego, odwrotność jego PKB na mieszkańca oraz średnia stopę bezrobocia w ciągu ostatnich 5 lat (2015-2019), w odniesieniu do średniej UE. O alokacji pozostałych 30% decydować ma wskaźnik PKB w 2020 r oraz prognozy na rok 2021.
Państwa członkowskie mogą również wystąpić o pożyczkę w ramach instrumentu. Maksymalna wielkość pożyczek dla każdego państwa członkowskiego nie przekroczy 6,8% jego dochodu narodowego brutto. Jednak wzrost będzie możliwy w wyjątkowych okolicznościach, w zależności od dostępnych zasobów.
