Posłowie do PE wynegocjowali uzupełnienie dla flagowych programów UE, takich jak "Zdrowie", "Horyzont" (badania naukowe) oraz "Erasmus+". Uzgodniony działania wprowadzający nowe źródła dochodów UE i zwiększa rolę Parlamentu w kontroli finansowania odbudowy gospodarki
Budżet głównych programów został przez PE zwiększony o 15 mld euro. Parlament Europejski potroił środki przeznaczone na EU4Health, zabezpieczył także równowartość dodatkowego roku finansowania programu Erasmus+ i zapewnia stały wzrost finansowania badań. 11 mld euro na ten cel ma pochodzić z sankcji nakładanych na przedsiębiorstwa nie przestrzegające przepisów unijnych). Tym samym kwota ta zwiększy środki budżetowe UE z 1 074,3 mld euro w cenach z 2018 r. do 1 085,3 mld euro. Natomiast 4 mld euro ma pochodzić z przesunięć w ramach Wieloletnich Ram Finansowych (WRF). Ponadto kwota 1 mld euro ma zostać zarezerwowana na wypadek przyszłych kryzysów.
Negocjatorzy zgodzili się co do zasady, że średnio- i długoterminowe koszty spłaty długu z Funduszu Odbudowy (w ramach programu Next GenerationEU wartego 750 mld euro) nie powinny odbywać się kosztem programów inwestycyjnych w wieloletnich ramach finansowych, ani nie powinny skutkować znacznie wyższymi wkładami państw członkowskich opartymi na PKB.
W związku z tym negocjatorzy w PE opracowali plan działania mający na celu wprowadzenie nowych zasobów własnych do budżetu UE w ciągu najbliższych siedmiu lat, podał Parlament.
Ten plan jest częścią prawnie wiążącego Porozumienia międzyinstytucjonalnego. Oprócz wkładu wniesionego od 2021 r. w oparciu o ilość nie poddanych recyklingowi tworzyw sztucznych w danym kraju, plan działania obejmuje zasoby własne oparte na systemie handlu uprawnieniami do emisji (ETS). Od 2023 r. możliwe będzie ewentualnie powiązane z mechanizmem dostosowania granic emisji dwutlenku węgla). Ma on objąć również zapowiadaną już opłatę cyfrową (od 2023 r.) oraz zasoby własne oparte na podatku od transakcji finansowych, a także wkład finansowy, jaki musi wnieść sektor przedsiębiorstw lub nową wspólną podstawę opodatkowania osób prawnych (od 2026 r.).
Jeśli chodzi o wydatki z funduszy w ramach NextGenerationEU, Parlament uzgodnił regularne spotkania między trzema instytucjami w celu oceny wydatkowania tych środków. Znajdują się one poza budżetem UE na wzmocnienie gospodarek dotkniętej pandemią. PE chce, aby były wydawane w sposób transparentny, a Parlament wraz z Radą mają sprawdzać wszelkie odchylenia od uzgodnionych wcześniej planów.
Instrument odbudowy gospodarczej (Next Generation EU) opiera się na artykule traktatu UE (art. 122 TFUE), który nie przewiduje żadnej roli Parlamentu Europejskiego. W związku z tym negocjatorzy w PE nalegali na wprowadzenie nowej procedury, która ustanowi "konstruktywny dialog" między Parlamentem i Radą. Po dokonaniu przez Komisję oceny skutków budżetowych każdego proponowanego nowego aktu prawnego na podstawie art. 122, rozpocznie się dialog między Parlamentem i Radą.
Usprawniona zostać kontrola, że co najmniej 30 % całkowitej kwoty budżetu Unii Europejskiej i wydatków Next Generation EU będzie przeznaczane na cele związane z ochroną klimatu, a 7,5% rocznych wydatków będzie przeznaczane na cele związane z różnorodnością biologiczną od 2024 r. i 10 % od 2026 r.
Priorytetowo mają być także traktowane kwestie równości płci i uwzględnianie tej problematyki w wieloletnich ramach finansowych, podano także.
