Oprocentowanie lokat bankowych spada. W jaki więc sposób mogą oszczędzać osoby, którym najbardziej zależy na bezpieczeństwie swoich inwestycji? Warto zainteresować się obligacjami skarbowymi, które w istocie są formą oprocentowanej pożyczki jaką zaciąga państwo u swoich obywateli.
Decyzję o emisji obligacji Skarbu Państwa podejmuje Ministerstwo Finansów. Ogłasza następnie warunki na jakich będzie się ona odbywać, w zależności od typu emitowanych papierów.
Co wybrać?
W obrocie funkcjonują dwa typy obligacji emitowanych przez Skarb Państwa.
I. Obligacje oszczędnościowe:
- przeznaczone tylko dla osób fizycznych w tym także dla cudzoziemców posiadających status rezydenta
- emitowane co miesiąc i sprzedawane zawsze po cenie równej wartości nominalnej (100zł)
- nie są notowane na giełdzie więc ich sprzedaż na rynku wtórnym może odbywać się wyłącznie na podstawie umowy sprzedaży lub darowizny
Rodzaje obligacji oszczędnościowych:
· dwuletnie (DOS – Dwuletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe)
Obligacje dwuletnie są obligacjami o stałym oprocentowaniu, a odsetki są naliczane co rok. Sprawia to, że kupujący obligacje dwuletnie już w momencie zakupu zna wysokość odsetek, jakie otrzyma po dwóch latach oszczędzania. W pierwszym roku oprocentowanie jest naliczane od wartości nominalnej obligacji, a w drugim roku od wartości nominalnej powiększonej o odsetki naliczone po pierwszym roku.
Obligacje tego typu cieszą się największą popularnością - ponad 80 proc. łącznej sprzedaży obligacji przypada właśnie na dwulatki.
Po upływie 2 lat licząc od dnia zakupu, Skarb Państwa wypłaca kwotę równą wartości nominalnej posiadanych obligacji wraz z należnymi odsetkami.
· czteroletnie (COI – Czteroletnie Oszczędnościowe Indeksowane)
Obligacje czteroletnie są obligacjami o zmiennym oprocentowaniu uzależnionym od poziomu inflacji. Oprocentowanie opiera się na poziomie inflacji w danym roku oraz marży odsetkowej. Marża jest swoistą gwarancją, że zwrot z inwestycji będzie zawsze wyższy od inflacji. Obligacje czteroletnie mają cztery okresy odsetkowe. Odsetki są wypłacane właścicielowi obligacji po każdym pełnym roku oszczędzania.
Wykup obligacji następuje po upływie 4 lat licząc od dnia zakupu. Skarb Państwa wykupuje obligacje za kwotę równą wartości nominalnej ich nabycia oraz wypłaca odsetki należne za ostatni rok oszczędzania.
II. Obligacje rynkowe
- przeznaczone dla rezydentów i nierezydentów będącymi osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz nie posiadającymi osobowości prawnej (oprócz podmiotów finansowych, takie jak: banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne, itp.)
- są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych.
- są sprzedawane w trzymiesięcznych emisjach – po dziennej cenie sprzedaży, odpowiadającej aktualnie obowiązującej cenie emisyjnej (może ona być określana wielokrotnie w ciągu całego okresu sprzedaży), powiększonej o wartość narosłych od odsetek wartości nominalnej. Wartość nominalna obligacji wynosi 100 zł.
Rodzaje obligacji rynkowych:
· trzyletnie (TZ – Trzyletnie Zmiennoprocentowe)
Obligacje trzyletnie są obligacjami o zmiennym oprocentowaniu aktualizowanym co pół roku, ustalanym na podstawie wskaźnika WIBOR 6M. Naliczone odsetki są wypłacane co sześć miesięcy. Dotyczy to wyłącznie obligacji trzyletnich wyemitowanych po 1 sierpnia 2003 r., gdyż wcześniej oprocentowanie było obliczane na podstawie rentowności 13-tygodniowych bonów skarbowych.
Emisja obligacji trzyletnich odbywa się w lutym, maju, sierpniu i listopadzie.
Skarb Państwa wykupuje obligacje za kwotę równą wartości nominalnej oraz wypłaca odsetki należne za ostatni półroczny okres oszczędzania. Termin wykupu następuje po upływie 3 lat licząc od pierwszego dnia emisji.
· pięcioletnie (PS – Pięcioletnie Stałoprocentowe)
Obligacje pięcioletnie są obligacjami o stałym oprocentowaniu, co sprawia, że kupujący obligacje pięcioletnie w momencie zakupu ma dokładną orientację ile zyska. Obligacje każdej emisji mają pięć rocznych okresów odsetkowych. Odsetki są wypłacane po zakończeniu każdego okresu odsetkowego.
Emisja obligacji pięcioletnich odbywa się w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu.
Skarb Państwa wykupuje obligacje (po upływie 5 lat licząc od pierwszego dnia emisji) za kwotę równą wartości nominalnej oraz wypłaca odsetki należne za ostatni roczny okres oszczędzania.
Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów w najbliższym czasie może ono zdecydować się również na umożliwienie klientom indywidualnym zakupu obligacji denominowanych w euro.
Obligacje przed terminem wykupu
Jeżeli posiadane obligacje zamierzamy spieniężyć nie czekając na ich wykup przez Skarb Państwa możemy tego dokonać w następujący sposób.
Właściciel obligacji oszczędnościowych może przedstawić obligacje do przedterminowego wykupu, który jest jednak możliwy dopiero po upływie miesiąca od dnia sprzedaży, ale co najmniej na miesiąc przed terminem wykupu lub wypłaty odsetek w danym okresie odsetkowym. Realizacja takiego zamiaru będzie się wiązała z koniecznością poniesienia opłaty manipulacyjnej w wysokości 50 gr od każdej sztuki obligacji, o którą zostanie pomniejszona wartość narosłych odsetek.
W przypadku obligacji rynkowych sytuacja jest jeszcze bardziej prostsza gdyż można je sprzedać na Giełdzie Papierów Wartościowych, korzystając z pośrednictwa biura maklerskiego (wiąże się to z poniesieniem określonych opłat pobieranych przez biuro).
W odniesieniu do obu rodzajów obligacji istnieje również możliwość (w Punktach Sprzedaży Obligacji) zbycia obligacji na podstawie umowy sprzedaży i darowizny.
Gdzie kupić?
Zakupu obligacji możemy dokonać w następujący sposób:
· na rynku pierwotnym:
- w Punktach Sprzedaży Obligacji, czyli w wyznaczonych oddziałach PKO Banku Polskiego w całym kraju oraz Punktach Obsługi Klienta Bankowego Domu Maklerskiego PKO BP,
- za pośrednictwem Internetu pod adresem: www.zakup.obligacjeskarbowe.pl
oraz telefonu: 0 801 310 210 lub 0 81 535 66 55
· na rynku wtórnym nieregulowanym - w drodze umowy cywilno-prawnej.
Należy też dodać, że inwestowanie w obligacje obciążone jest 19 proc. podatkiem od zysków kapitałowych (dotyczy papierów wartościowych nabywanych po 1 grudnia 2001 r), który jest potrącany przy wypłacie należnych odsetek. Jeśli obligacje były zakupione po cenie niższej od nominalnej opodatkowaniu podlega także wartość wynikająca z tego faktu dyskonta.