"Ustawa z 6 kwietnia 1984 o fundacjach jest aktem przedkonstytucyjnym, który stoi w sprzeczności z zapisami konstytucji z 1997 r. Istnieje sprzeczność między interesem państwa, a zasadą pomocniczości. Art. 12 konstytucji, zakładający wolność tworzenia i działalności fundacji nie ma odzwierciedlenia w ustawie" - powiedział ekspert prawa fundacyjnego Przemysław Litwiniuk podczas debaty zorganizowanej przez Krajową Izbę Gospodarczą pt. "Prawo fundacyjne w Polsce - Czas na zmiany".
W jego opinii, niedookreślone kwestie nadzoru powodują, że każdy okręg sądu rejestrowego ,,ma własną szkołę" interpretowania ustawy.
"Jeżeli tworzenie fundacji jest wolnością konstytucyjną, to nie może ona być ograniczana orzecznictwem i praktyką urzędów" - podkreślił Litwiniuk.
Jacek Pawłowski, radca prawny i partner zarządzający w kancelarii PwC Legal zwrócił uwagę na zupełny brak regulacji pozwalających na tworzenie w Polsce fundacji rodzinnych, które mogą pomóc w planowaniu sukcesji firm rodzinnych.
"W oparciu o informacje od różnych podmiotów, które zarządzają fundacjami rodzinnymi w krajach Europy Zachodniej, szacujemy, że za granicami Polski istnieje ponad 1000 fundacji zarejestrowanych przez Polaków i z polskim kapitałem. Podejrzewamy, że ta liczba jest w rzeczywistości jeszcze wyższa. Środki tych fundacji są wykazywane w bilansie NBP jako inwestycje zagraniczne do Polski. Przez to bilans wymiany z tymi krajami jest ujemny o całą kwotę tych środków. Szacujemy, że te aktywa można liczyć w miliardach złotych" - powiedział ekspert PwC.
W ocenie Macieja Radziwiłła, prezesa Fundacji Trzy Trąby niezgodność z konstytucją jest najmocniejszym argumentem za wymianą ustawy na nowy akt prawny. Wskazał, że państwo zawarowało sobie w 1984 r. prawo do rozwiązania fundacji przez Sejm, na drodze ustawy, co może prowadzić do nadużyć.
Jak wskazał Andrzej Czernek, prezes Fundacji Teraz Polska, prawo o fundacjach często służy do obchodzenia wymogów prawa handlowego, co wypacza sens działania fundacji.
Tomasz Wróblewski, prezes Warsaw Enterprise Institute zauważył, że problem leży nie tyle w samym prawie fundacji, co przede wszystkim w polskim prawie podatkowym, które należy do najgorszych na świecie.
"Fundacje pełnią rolę pewnego bypassu, buforu przeciwko przepisom podatkowym, więc wiele fundacji będzie lobbować przeciwko zmianom" - powiedział Wróblewski.
Jak przypomniała dyrektor Forum Darczyńców Magdalena Pękacka, w Europie działa 115 tys. fundacji, zaś w Polsce ponad 23 tys., co plasuje nasz kraj na trzecim miejscu po Niemczech i Hiszpanii. W jej ocenie, działalność fundacji rodzinnych powinna zostać uregulowane osobnym aktem prawnym.
