Bioenergia w Polsce - możliwości wykorzystania biomasy leśnej. Lasy Państwowe aktywnym uczestnikiem transformacji energetycznej.

Przede wszystkim pochłanianie – to największa wartość terenów zalesionych. Już dziś polskie lasy równoważą emisje sektora rolnego. Co jeszcze robią Lasy Państwowe, zarządca ¾ terenów leśnych w Polsce, by zintensyfikować efektywność klimatyczną/działania na rzecz klimatu?

W Europie trwa "zielona rewolucja". Jej celem jest dojście do zeroemisyjnego systemu energetycznego. Najczęściej w kontekście transformacji energetycznej słyszymy o elektrowniach i elektrociepłowniach. Część emisji z tych źródeł ma zostać zastąpiona źródłami odnawialnymi i jądrowymi, ale gospodarka leśna również przyczyni się do obniżenia tej emisji. Lasy Państwowe prowadzą kilka projektów związanych z obszarem energetyki.

"Konflikt za naszą wschodnią granicą zmienił nam wszystkim kalkulacje. Wszystkie państwa zaczęły rekalkulacje własnych zamierzeń i dywersyfikację źródeł. Bioenergia, energia pozyskiwana z biomasy zyskuje z powrotem na znaczeniu. W ostatnich kilku latach odchodzono od tego sposobu uzyskiwania energii, w tej chwili mamy do czynienia z pewnego rodzaju refleksją. My jako Lasy Państwowe przygotowaliśmy pulę drewna energetycznego w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie" - mówi Jan Tabor, Zastępca Dyrektora Generalnego ds. Gospodarki Leśnej, Lasy Państwowe.

W obecnej sytuacji geopolitycznej należy szukać różnych rozwiązań, nie tylko w kontekście drewna, tylko również m.in. biomasy z odpadów rolniczych np. słomy. Trzeba wziąć pod uwagę wszystko co może być wykorzystane do wytworzenia zielonej energii cieplnej i elektrycznej i szukać źródeł tej energii, które nie będą zależne od sezonowych fluktuacji. Energia odnawialna, jak wiatraki i panele fotowoltaiczne choć są źródłem czystej energii, nie do końca mogą zagwarantować stabilność i bezpieczeństwo w dostawie.

Zwiększenie intensyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla przez formacje drzewne jest możliwe przy wprowadzeniu odpowiednich działań. Przyczyni się do tego zalesienie nieużytków i gruntów, które nie są przydatne do gospodarki rolnej. Można oprzeć się na gatunkach szybkorosnących, które w krótkim czasie w postaci biomasy drzewnej pochłaniają dwutlenek węgla z atmosfery. Obszary mokradłowe z glebami organicznymi, które mają w sobie dużą zawartość węgla organicznego, w 80% są przesuszone, przez co emitują CO2 z rozkładającego się torfu. Uwodnienie tych terenów da możliwość zatrzymania tego procesu. To tylko niektóre przykłady, które wymienił Tabor podczas pierwszego dnia Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022.

"Lasy jako organizm mają bardzo duży potencjał pochłaniania. Emisje, które są w tej chwili w rolnictwie, lasy całkowicie offsetują. Wydaje się to bardzo dużo, ale jest to na tyle mało, że offsetujemy emisje tylko jednego zakładu w Polsce, czyli Bełchatowa. Chcielibyśmy dużo więcej i realizujemy projekt, który nazywa się Leśne Gospodarstwa Węglowe. Celem tego projektu jest takie oddziaływania na las, aby zmaksymalizować możliwości pochłaniania CO2 i trwałego magazynowania węgla zarówno w biomasie jak i glebie" - tłumaczy Mariusz Błasiak, Naczelnik Wydziału Koordynacji Projektów Rozwojowych i Nadzoru Właścicielskiego, Lasy Państwowe.

Projekt ten realizowany jest obecnie na powierzchni 12 tys. ha, ale w perspektywie 30 lat ten teren powinien pochłonąć dodatkowo ok. 1 mln ton dwutlenku węgla. Obszarów, które są możliwe do zagospodarowania w taki sposób, aby rzeczywiście móc włączyć się aktywnie w politykę związaną ze zmianami klimatycznymi jest ok. 1 mln ha (na ok. 7 mln ha całości lasów zarządzanych przez Lasy Państwowe).

Od 2016 roku Lasy Państwowe realizują również działania związane z energetyką. Początkowo miały one za zadanie optymalizację zakupu energii dla ok. 10 tys. obiektów (4 tys. punktów poboru energii) oraz rozpoczęcie procesu wymiany taboru samochodowego na pojazdy elektryczne, które służą gospodarce leśnej. Równolegle leśnicy starają się poprawić efektywność energetyczną wszystkich obiektów i dążą do tego, by produkować energię elektryczną. Lasy Państwowe dysponują w tym momencie ponad 20 samochodami elektrycznymi. Są one jednocześnie mobilnymi magazynami energii. Te i inne działania mają sprawić, że do 2025 roku Lasy Państwowe będą samowystarczalne energetycznie.

Trzeba pamiętać, że starzenie się polskich lasów utrudnia proces pochłaniania CO2 - im starsze drzewa, tym wolniej wiążą dwutlenek węgla. Na przykład las sosnowy, gdy osiągnie 80 lat, znacznie obniża ilość pochłanianego dwutlenku węgla. Może to utrudnić wypełnienie regulacji zawartych w pakiecie Fit For 55 w kwestii limitu pochłaniania CO2 przez lasy. W Polsce drzewostany są coraz starsze, średni wiek lasów wynosi obecnie 64 lata. Unia Europejska narzuca zwiększenie limitu pochłaniania przez lasy z 26 mln obecnie, do 38 mln ton rocznie, do 2030 roku. Już mamy problem z wypełnieniem obecnego limitu, a zwiększenie go o prawi połowę będzie wiązało się ze znaczącym ograniczeniem pozyskania drewna. Realizacje tych celów są wciąż dyskutowane na poziomie unijnym.

Więcej informacji na www.togetair.com i www.lasy.gov.pl.