Określenie swoich potrzeb i możliwości finansowych
Na wstępie odpowiedz sobie na pytanie: jakiego lokum potrzebujesz i na jakie Cię stać? Wybór mieszkania lub domu do zakupu powinien być wypadkową potrzeb przyszłych lokatorów i ceny nieruchomości. Być może masz już odłożone pieniądze na zakup pierwszego mieszkania albo chociaż część pozwalającą Ci na zgromadzenie wkładu własnego i ubieganie się w banku o finansowanie za pośrednictwem kredytu hipotecznego?
Możliwości finansowe, jakie masz w związku z planowaną inwestycją we własne mieszkanie lub dom jednorodzinny, zdecydowanie zawężają kryteria wyszukiwania konkretnej nieruchomości. Zorientuj się w pożądanej lokalizacji, ile kosztują mieszkania lub domy. Musisz wiedzieć, czy chcesz mieszkać w bloku, wieżowcu, w nowym apartamentowcu, w domu w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej czy też w wolnostojącym domu jednorodzinnym.
Innego lokum będzie poszukiwał singiel, innego świeżo upieczone małżeństwo czy rodzina z dwójką dzieci. To naturalne, że etap życia i liczba osób w rodzinie decydują o potrzebach mieszkaniowych.
Wybór między mieszkaniem a domem: Zalety i wady każdego rozwiązania
Kluczowe jest określenie, czy chcesz mieszkać w mieszkaniu, czy jednak wolisz niezależność i prywatność, jakie gwarantuje Ci dom jednorodzinny. Mieszkanie z reguły jest tańsze od domu, choć wiele zależy od lokalizacji konkretnej nieruchomości. Dom może wymuszać na Tobie długie dojazdy do pracy i szkoły, ale i mieszkanie niekoniecznie będzie zapewniało bliskość ważnych dla Ciebie punktów infrastrukturalnych miasta.
Podjęcie decyzji najlepiej poprzedzić analizą finansową obu rozwiązań i tym, by wypisać ich wady i zalety. Zgromadziliśmy je w poniższych tabelach, co być może ułatwi Ci wybór.
Mieszkanie | |
|---|---|
Zalety | Wady |
Niższy koszt zakupu | Często brak ciszy i spokoju |
Dzielenie kosztów utrzymania nieruchomości z innymi mieszkańcami | Konieczność opłacania stosunkowo wyższych kosztów ogrzewania i wody |
Zapewnienie ogrzewania sieciowego | Brak wysokiego poziomu prywatności |
Większe poczucie bezpieczeństwa | Brak własnego podwórka |
Brak konieczności samodzielnego utrzymaniu terenu przed blokiem | Brak garażu (nie we wszystkich przypadkach) |
Mniej sprzątania | Mniejszy metraż do dyspozycji |
Dogodna lokalizacja, nawet w centrum miasta | Brak możliwości rozbudowy |
Dom | |
|---|---|
Zalety | Wady |
Większe poczucie prywatności | Wyższy koszt zakupu |
Większa swoboda | Konieczność dokonywania przeglądów technicznych i konserwacji |
Większa przestrzeń do dyspozycji | Konieczność dbania o ogród i sprzątanie w około domu |
Możliwość korzystania z ogrodu wyposażonego dowolnie | Samodzielne zajmowanie się wszelkimi sprawami technicznymi |
Możliwość rozbudowy domu w przyszłości | Większa powierzchnia do sprzątania |
Niezależność względem sąsiadów | Konieczność zadbania o bezpieczeństwo na własną rękę |
Niemożliwa lokalizacja w centrum miasta | |
Oczywiście nie jest tak, że np. mieszkanie zawsze będzie tańsze od domu. Są i takie lokalizacje, np. w centrum miasta, że nieruchomość o powierzchni 80 m2 może być droższa lub kosztować tyle samo co dom na terenie wiejskim czy na przedmieściach.
Czynniki wpływające na wybór miejsca zamieszkania
Bliskość szkoły i zakładu pracy, a może bliskość terenów zielonych i rekreacyjnych? Istnieje wiele takich czynników, które nakierowują Cię na szukanie domu czy mieszkania w konkretnym mieście lub dzielnicy. Wśród nich należy wymienić:
- odległość od centrum,
- możliwości dojazdu z wykorzystaniem komunikacji miejskiej i podmiejskiej,
- reputacja dzielnicy,
- zagrożenie powodziami,
- bliskość do ważnych punktów infrastrukturalnych, jak przychodnia lekarska, szpital, przedszkole, szkoła, apteka, poczta itp.,
- przyjazność okolicy dla mieszkańców,
- wiek przyszłych domowników.
Trzeba myśleć przyszłościowo i wybierać takie miejsce zamieszkania, które będzie odpowiednie dla nas nie tylko aktualnie, ale chociaż w ciągu najbliższych kilku lat.
Nowe mieszkanie vs. mieszkanie z rynku wtórnego: Co wybrać?
Jeśli wybór dotyczący zakupu domu czy mieszkania padnie na nieruchomość w bloku czy w apartamentowcu, to trzeba się jeszcze zdecydować, czy chcemy kupić je z rynku pierwotnego, czyli np. od dewelopera, czy jednak z drugiej ręki, czyli z rynku wtórnego. Co wybrać? Dla wielu osób perspektywa zakupu mieszkania, którego będziesz pierwszym lokatorem, jest bardzo ważna. Jeśli chcesz mieć swobodę aranżacji, a przy tym jesteś gotów zapłacić więcej nieruchomość, która może być położona w dużej odległości od centrum, na całkowicie nowym osiedlu, wybierz lokal z rynku pierwotnego.
Natomiast zakup mieszkania z rynku wtórnego daje Ci czas na zgromadzenie środków na wymianę istniejącego umeblowania czy aranżacji. W wielu przypadkach kupisz je taniej, a może mieć pełne wyposażenie. Inna kwestia, czy zastana aranżacja będzie Ci odpowiadać. Plusem mieszkań z rynku wtórnego są zwykle niższa cena i położenie w dogodnej lokalizacji, np. blisko centrum. Minusem jest konieczność przeprowadzenia remontu, jeśli chcesz dostosować lokal do własnych oczekiwań.
Wartość nieruchomości a stan techniczny: Inspekcja i ocena kondycji budynku
Zanim zaczniesz myśleć o zakupie konkretnego mieszkania lub domu, musisz obiektywnie spojrzeć na daną nieruchomość. Bardzo ważne są wszelkie kwestie techniczne. Jeśli nie jesteś w stanie sam ich ocenić – skorzystaj z pomocy eksperta budowlanego czy rzeczoznawcy majątkowego. Przeprowadzi on wraz z Tobą inspekcję i oceni, w jakiej kondycji technicznej jest budynek. Czy wybudowano go z solidnych materiałów, czy instalacje wodne, kanalizacyjne, elektryczne czy gazowe nie budzą wątpliwości, czy ściany są równe, a stropy wykonane tak, by nie groziły zawaleniem.
Finansowanie zakupu: Kredyt hipoteczny i inne źródła finansowania
W przypadku gdy znajdziesz już pożądane mieszkanie lub dom, a przy tym jego stan techniczny będzie Ci odpowiadał, możesz przemyśleć kwestie związane ze sfinansowaniem zakupu. Najlepiej, jeśli masz na ten cel gotówkę, ale jeśli jej nie masz, zastanów się nad zewnętrznymi źródłami finansowania inwestycji.
Pierwszym wyborem może być pożyczenie pieniędzy od rodziny lub znajomych. Zdecydowana większość Polaków przy zakupie domu lub mieszkania posiłkuje się jednak kredytem hipotecznym z banku. Możesz go zaciągnąć, o ile masz odpowiednio wysoką zdolność kredytową, dobrą historię w Biurze Informacji Kredytowej, a przy tym dysponujesz wymaganym w danym banku wkładem własnym.
W 2023 roku istnieją możliwości skorzystania z dofinansowania kupna mieszkania lub domu na kredyt hipoteczny z banku w ramach programu "Pierwsze Mieszkanie". Rząd oferuje dopłaty udzielane przez pierwszych 10 lat okresu kredytowania do rat kapitałowo-odsetkowych, w ramach Bezpiecznego Kredytu 2 proc. To preferencyjny sposób finansowania zakupu nieruchomości mieszkalnych dostępny dla osób kupujących pierwsze lokum, mających nie więcej niż 45 lat.
Ponadto można zaciągnąć kredyt bez wkładu własnego w ramach programu "Rodzinnych Kredytów Mieszkaniowych". Wymagany wkład objęty jest gwarancją ze strony Banku Gospodarstwa Krajowego. Program "Mieszkanie bez wkładu własnego" oferuje też spłatę rodzinną, jeśli w okresie spłaty kredytu rodzina kredytobiorcy powiększy się o drugie i każde kolejne dziecko.
Koszty zakupu i dodatkowe opłaty: Podatki, prowizje, i inne wydatki
Cena nieruchomości nie jest jedynym kosztem, jaki ponosisz. Trzeba doliczyć jeszcze podatek, prowizje pośrednika finansowego czy wydatki w kancelarii notarialnej, w której podpisujesz akt zakupu mieszkania czy domu.
Wyposażenie i remont: Dodatkowe koszty po zakupie
Wyposażenie generuje kolejne obciążające Cię koszty. Jeśli kupujesz dom pod klucz, w stanie do wprowadzenia się, wiele elementów jest już na swoim miejscu, ale taki zakup pociąga za sobą już na etapie zawierania aktu notarialnego wyższe wydatki.
Podobnie jest przy kupnie mieszkania z rynku wtórnego wraz z wyposażeniem. Możesz przynajmniej na początku mieszkać z takimi meblami i sprzętami, jakie pozostawił po sobie wcześniejszy właściciel, gromadząc w międzyczasie środki na planowany remont.
Kluczowe informacje przed pierwszym krokiem w świecie nieruchomości
Zanim kupisz pierwsze mieszkanie, sprawdź jego stan prawny. W tym celu sięgnij po księgę wieczystą nieruchomości, w której znajdziesz informacje, kto w istocie jest właścicielem mieszkania czy domu i czy nie obciążają takiej nieruchomości żadne dodatkowe prawa, np. hipoteka. Jeśli żaden ze wpisów w księdze wieczystej nie jest niepokojący, możesz umawiać się do notariusza na podpisanie umowy.