Fala ognia przetacza się przez Europę. W tych krajach jest najgorzej

Rozpoczynający się sezon wakacyjny ponownie pełen jest doniesień o niebezpiecznych pożarach. Niepokojące informacje napływają z wielu popularnych wśród turystów krajów. Grecja zmaga się z pożarami na kilku wyspach. Na Kos, pożar wybuchł 1 lipca, zmuszając do ewakuacji setki turystów i mieszkańców. Ogień dotarł do nadmorskiej wioski Kardamaina, gdzie ludzie musieli szukać schronienia w obiektach sportowych.

Na wyspie Chios ponad 170 strażaków, wspieranych przez 36 pojazdów i 10 samolotów, walczyło z pożarem, który wybuchł tego samego dnia po południu. Odnotowano również pożary na Krecie.

Biuro podróży ITAKA poinformowało o prewencyjnej ewakuacji 362 polskich turystów z rejonu Kardameny na Kos. Ewakuowani zostali przewiezieni do miejscowości Antimachia, gdzie zapewniono im wodę, prowiant i dostęp do toalet. Ewakuacja miała charakter czasowy, wszyscy klienci ITAKI wrócili do swoich hoteli.

Sytuacja nie jest jednak w pełni opanowana. Premier Grecji Kyriakos Mitsotakis ostrzegł, że tegoroczne lato będzie szczególnie niebezpieczne ze względu na pożary, wskazując na przedłużającą się suszę i nietypowo silne podmuchy wiatru.

Pożary wybuchają również w Turcji. 30 czerwca w zachodniej prowincji Izmir odnotowano 16 pożarów w lasach i na terenach wiejskich. Szczególnie dotknięte zostały dystrykty Selcuk i Menderes, gdzie ogień objął około 500 hektarów terenu. Łącznie w kraju zarejestrowano 44 pożary. Minister rolnictwa i leśnictwa Ibrahim Yumakli poinformował o zatrzymaniu kilku osób podejrzanych o spowodowanie pożarów.

Skalę problemu uwidoczniają najnowsze dane z systemu FIRMS (Fire Information for Resource Management System) NASA. Ukazują dość alarmujący obraz pożarów w regionie śródziemnomorskim i na Bliskim Wschodzie, do których doszło w ciągu ostatnich 30 dni. Szczególnie dotknięte są popularne miejsca turystyczne.

We Włoszech skupiska pożarów widoczne są na Sycylii i w południowej części półwyspu, z mniejszymi ogniskami w regionach centralnych. Grecja zmaga się z rozległymi pożarami na lądzie stałym oraz na wyspach, w tym na Rodos i Korfu. Turcja doświadcza intensywnych pożarów wzdłuż wybrzeża Morza Egejskiego i Śródziemnego, z dużymi skupiskami w okolicach Antalyi i Bodrum. Na Półwyspie Iberyjskim pożary koncentrują się w Portugalii i zachodniej Hiszpanii.

Niepokojąca sytuacja panuje również w Afryce Północnej, gdzie rozległe pożary trawią tereny Algierii i Tunezji. Na Bliskim Wschodzie znaczące ogniska pożarów widoczne są w Syrii i Libanie, a także w północnym Iraku.

Według najnowszych danych Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS), w czerwcu 2024 zaobserwowano znaczący wzrost aktywności pożarów w regionie Arktyki. Szczególnie dotknięta jest Republika Sacha w Rosji, gdzie intensywność pożarów mierzona całkowitą mocą promieniowania (FRP) osiągnęła alarmujące poziomy. Emisje węgla z pożarów w tym miesiącu są już trzecimi najwyższymi w ciągu ostatnich dwóch dekad, ustępując jedynie sezonom pożarowym z lat 2019 i 2020.

CAMS odnotował również rekordową aktywność pożarów w regionie Pantanal w Ameryce Południowej, gdzie emisje węgla w maju i czerwcu przekroczyły dwukrotnie poprzednie najwyższe wartości zarejestrowane w bazie danych GFAS. Eksperci podkreślają, że zmiany klimatyczne w Arktyce mają globalne konsekwencje i wzywają do pilnych działań w celu przeciwdziałania tym niebezpiecznym trendom.

W 2023 roku Europa doświadczyła jednego z najbardziej intensywnych sezonów pożarowych w tym stuleciu, co potwierdza raport Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej. Według Europejskiego Systemu Informacji o Pożarach Lasów (EFFIS), ogień strawił ponad pół miliona hektarów (504 002 ha) terenów w Unii Europejskiej, co odpowiada powierzchni dwukrotnie większej niż Luksemburg. Pod względem rozległości spalonych obszarów, rok 2023 plasuje się na czwartym miejscu w XXI wieku, ustępując jedynie latom 2017, 2022 i 2007.

Skutki ekologiczne i ekonomiczne tych pożarów były znaczące. Szacuje się, że emisje CO2 powstałe w wyniku pożarów osiągnęły poziom 20 megaton, co stanowi niemal jedną trzecią rocznych emisji z lotnictwa międzynarodowego w UE. Analiza według typów roślinności wykazała, że 37 proc. spalonego obszaru stanowiły krzewy i roślinność twardolistna, a 26 proc. (120 000 ha) to lasy.

Sezon pożarowy 2023 rozpoczął się nietypowo wcześnie, z intensywną aktywnością już w lutym i marcu, kiedy to spłonęło ponad 100 000 ha. Sytuacja znacząco pogorszyła się w miesiącach letnich, gdy warunki pożarowe w regionie śródziemnomorskim stały się krytyczne. Największy pojedynczy pożar, jaki kiedykolwiek wystąpił w Europie od lat 80. XX wieku, miał miejsce w pobliżu Aleksandropolis w Grecji, obejmując obszar ponad 96 000 ha i powodując liczne ofiary śmiertelne.

Eksperci podkreślają, że zmiany klimatyczne przyczyniają się do zwiększenia częstotliwości i intensywności pożarów, dotykając również obszary wcześniej nieuważane za podatne na pożary. Prognozy sugerują, że sytuacja może się pogorszyć w przyszłości, co podkreśla potrzebę zwiększenia wysiłków w zakresie prewencji i gotowości do reagowania na pożary.

Na podstawie najnowszych badań opublikowanych w czasopiśmie "Nature Ecology & Evolution", ekstremalne pożary na świecie stają się coraz częstsze i intensywniejsze z powodu zmian klimatycznych. Analiza 21 lat danych satelitarnych NASA wykazała, że częstotliwość poważnych pożarów podwoiła się między 2003 a 2023 rokiem, a ich intensywność wzrosła 2,3-krotnie.

W Europie Portugalia jest jednym z krajów najbardziej dotkniętych w ostatnich latach, obok innych regionów takich jak Amazonia, Australia, Kanada i zachodnie Stany Zjednoczone. Szczególnie zagrożone są lasy iglaste strefy umiarkowanej, gdzie częstotliwość ekstremalnych pożarów wzrosła ponad 11-krotnie w ciągu ostatnich dwóch dekad. W odpowiedzi na rosnące zagrożenie, UE zwiększyła wysiłki mające na celu ograniczenie szkód spowodowanych pożarami w Europie, rozmieszczając strategicznie 556 strażaków z 12 krajów w obszarach wysokiego ryzyka, takich jak Francja, Grecja, Portugalia i Hiszpania.

Robert Kędzierski, dziennikarz money.pl